نویسندگان
1
دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی
2
استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی
,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
10.29252/piaj.2022.227972.1271
چکیده
در پژوهش حاضر، مفهوم «قدرت» و سازوکارهای آن از منظر دو اندیشمند معاصر، «ادوارد سعید» و «میشل فوکو» مورد بررسی قرار گرفته است. هر دو متفکر در حوزه قدرت و سازوکارهای آن دارای نظریات و آرای مهمی هستند که بررسی دقیق این نظریات می‌تواند درک جدیدی از این مفهوم به وجود آورد. نگاه متفاوت فوکو و برداشت وی از سازوکارهای قدرت، حاوی نکات و مسائل بسیار مهمی است و همچنین نگرش سعید نسبت به قدرت نیز دارای ظرافت‌های نظری قابل‌توجهی است. محقق در این پژوهش با رویکردی توصیفی – تطبیقی و استفاده از تکنیک اسنادی، آثار مکتوب و غیرمکتوب دو اندیشمند را مورد مطالعه قرار داده و سپس به مقایسه آرا و نظریات آن دو مبادرت ورزیده است. پس از ارزیابی تطبیقی آرای متفکرین، نتایج تحقیق نشان می‌دهد که آن دو در مورد تعریف قدرت و مکانیسم‌های اعمال آن تا حدود زیادی هم‌نظر هستند، اما در رابطه با مسئله «عاملیت» و «مقاومت در برابر قدرت»، دارای نظریات متفاوتی نسبت به هم بوده و در این دو مورد شاهد اختلاف‌نظر میان آن‌ها هستیم.
منابع
- ترنر، ب.، الیوت، آ. (1393)، برداشت‌هایی در نظریه اجتماعی معاصر. مترجم: ف. ارشاد. تهران: انتشارات جامعه شناسان.
- دریفوس، ه.، رابینو, پ. (1377)، میشل فوکو؛ فراسوی ساختگرایی و هرمونتیک. مترجم: ح. بشیریه. تهران: نشر نی.
- سعید، ا. (1394) ، شرق شناسی. مترجم: ل. خنجی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
- سعید، ا. (1392)، نقش روشنفکر. مترجم: ح. عضدانلو. تهران: نشر نی.
- شیرازی، م.، آقااحمدی، ق. (1388)، «دیرینه‌شناسی و تبار‌شناسی فوکو به عنوان روشی در مقابل روشهای تاریخی متداول در علوم اجتماعی». پژوهش نامه علوم اجتماعی. زمستان 1388, دوره 3, شماره 4: 126 –
- ضمیران، م. (1396)، فوکو: دانش و قدرت. تهران: هرمس.
- فوکو، م. (1393)، تئاتر فلسفه. مترجم: ن. سرخوش، ا. جهاندیده. تهران: نشر نی.
- Dallmayr, F. (1998), Beyond Orientalism: Essays on Cross-Cultural Encounter. New York: Sunny Publications.
- Dean, M. (1986), "Foucault's Obssesion with Western Modernity". Thesis Eleven, 14(1), 44 - 61.
- El Aidi, A., & Yechouti, Y. (2017), "Michel Foucault’s Theory of Discourse in Edward Said’s Theory of Orientalism". (V. Bite, Ed.) The Criterion, 8(4), 1059 - 1072.
- Foucault, M. (1972), The Archeaology of Knowledge. London: Tavistock Publications.
- Foucault, M. (1985), The History of Sexuality Volume 3: The Care of the Self. (R. Hurley, Trans.) New York: Knopf Doubleday Publishing Group.
- Foucault, M. (1994), The Order of Things: An Archaeology of the Human Sciences. New York: Vintage Books.
- Gogoi, M. (2015), "A Critical Analyses of Edward Said’s Orientalism through Foucaultian Perspective of Knowledge-Power Relation". (K. Shelke, Ed.) International Multidisciplinary Research Journal, 2(4), 16 - 24.
- Laughey, D. (2007), Key Themes in Media Theory. London: Open University Press.
- Mendieta, E. (2005), "Neither Orientalism Nor Occidentalism: Edward Said and Latin Americanism". International Confrence On Edward Said. Tehran.
- Racevskis, K. (2005), "Edward Said and Michel Foucault: Affinities and Dissonances". Research in African Literatures, 36(3), 83 - 97.
- Said, E. (1983), The World, the Text and the Critic. Cambridge, MA: Harvard University Press.
- Said, E. (1994), Representations of the Intellectual. New York: Vintage Books.
- Stewart, D. & M. Kamis. (1984), Secondary Research: Information Sources and Methods. SAGE Publications.
)