نویسندگان
1
گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران
2
دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران
,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
10.29252/piaj.2022.225224.1179
چکیده
تأسیس امارات متحده عربی در اوایل دهه 1970 محصول ارادهای سیاسی برای به همپیوستن مجموعهای از جماعتهای قبایلی بود که هویت غالب در آنها، ترکیبی از هویت عشیرهای و اسلامی بود. تبدیل کشور نوپدید از یک مجموعه ازهمگسیخته به یک واحد سیاسی منسجم نیازمند خلق عناصر سازندۀ هویت ملی، درونیسازی و عمومیتبخشی به آن بهعنوان هویتی فراتر از تعلقات قبایلی و فروتر از تعلقات امتی بود که اتباع کشور را به یکدیگر پیوند دهد و احساس ملت بودن را در میان آنها ایجاد کند. با توجه به تقدم زمانی تأسیس دولت بر ملت و محوریت نهادها و نخبگان سیاسی، تجربۀ ملتسازی در امارات متحده عربی به نمونهای آشکار از الگویی از ملتسازی است که میتوان آن را «ملتسازی دولتی» نامید. ملتسازی دولتی بهعنوان شکلی از پدیدۀ ملتسازی در دوران مدرن، فرایندی «از بالا» است که در طی آن دولت و نهادهای دولتی از طریق طراحی و اجرای پروژهای هدفمند تلاش میکنند تا عناصر و مولفههای هویت ملی را شکل داده، در میان اتباع خود بسط دهند و از این رهگذر مبنای نوینی برای تعلق اجتماعی خلق کنند. مقالۀ حاضر تلاش دارد تا ابعاد، عناصر و سازوکارهای چنین فرایندی را در امارت متحده عربی عصر محمد بنزاید آلنهیان مورد بررسی قرار دهد. بر مبنای مباحث نظریهپردازان «مدرنیست» پیرامون ملیگرایی، این مقاله سازوکارهای ملتسازی را ذیل چهار محور الف) سنتسازی؛ ب) تاریخسازی؛ ج) نمادسازی؛ د) غیریتسازی دستهبندی و بررسی کرده است. مقاله نتیجهگیری میکند که ملتسازی در امارات به واسطه سرشت ارادهگرایانه و دولتی خود با ناپایداری و بیثباتی روبرو است.
منابع
- اسمیت، آنتونی (1391)، ناسیونالیسم و مدرنیسم: بررسی انتقادی نظریههای متأخر ملت و ملیگرایی. ترجمۀ کاظم فیروزمند، تهران: ثالث.
- اوزکریملی، اوموت (1383)، نظریههای ناسیونالیسم. ترجمۀ محمدعلی قاسمی، تهران: موسسۀ مطالعات ملی.
- برنم، پیتر و همکاران (1396)، روش تحقیق در علوم سیاسی. ترجمۀ میترا راهنجات، تهران: وزارت امور خارجه.
- بلیکی، نورمن (1393)، پاردایمهای تحقیق در علوم انسانی. ترجمۀ سیدحمیدرضا حسنی، محمدتقی ایمان و سیدمسعود ماجدی، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- پارکین، فرانک (1395)، ماکس وبر. ترجمۀ شهناز مسمیپرست، چ سوم، تهران: ققنوس.
- عتریسی، طلال (1375)، «چهرۀ ایرانیان در کتابهای درسی کشورهای عربی». خاورمیانه، شماره 8، صص 81-141.
- گلنر، ارنست (1392)، «ملت». در: ویلیام آوتویت و تام باتامور، فرهنگ علوم اجتماعی قرن بیستم. ترجمۀ حسن چاووشیان، تهران: نی.
- لاخ، ارسکین (1369)، ساحل دزدان دریایی یا سفرنامۀ دریایی لاخ. تألیف چارلز بلگریو، ترجمۀ حسین ذوالقدر، بیجا: آناهیتا.
- مارش، دیوید و استوکر، جری (1388)، روش و نظریه در علوم سیاسی. ترجمۀ امیرمحمد حاجییوسفی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
- مقتدر، غلامحسین (1333)، کلید خلیج فارس. بیجا: محمدعلی علمی.
- میلر، دیوید (1383)، ملیت. ترجمۀ داود غرایاقزندی، تهران: موسسۀ مطالعات ملی، تمدن ایرانی.
- وزارۀ التربیۀ والتعلیم (2018)، الإمارات تاریخنا. تألیف بیتر ماغی؛ بیتر هیلیر؛ محمد المبارک، الطبعۀ الثانیۀ، أبوظبی: وزارۀ التربیۀ والتعلیم.
- Almezaini, Khalid (2012), The UAE and Foreign Policy Foreign Aid, Identities and Interests. New York: Routledge.
- Anderson, Benedict (1991), Imagined Communities: Reflections on the Origins and Spread of Nationalism. 2nd, London: Verso.
- Armstrong, John (1982), Nations Before Nationalism. Chapel Hill: University of North Carolina Press.
- Brass, Paul (1991), Ethnicity and Nationalism. London: Sage.
- Breuilly, John (1993), Nationalism and the State. 2nd, Manchester: Manchester University Press.
- Brubaker, Roger (1998), Citizenship and Nationhood in France and Germany. Harvard: Harvard University Press.
- Campo, Juan; Campo, Magda (2015), “Food and Cuisine”. In Dwight Reynolds (Ed.), The Cambridge Companion to Modern Arab Culture. Cambridge: Cambridge University Press.
- Department of Culture and Tourism- Abu Dhabi (2021), “Saluki Dogs: Bedouin’s Best Friend” Online at: https://abudhabiculture.ae/en/discover/traditions/saluki-dogs (visited at 5 Aug. 2021).
- Emirates Heritage Club (2017), “Emirates Heritage Club Branches”. Online at: https://torath.gov.ae/module/branches (visited at 23 Apr. 2021).
- Freer, Courtney (2018a), “National Identity and the Emirati State”. Online at: https://blogs.lse.ac.uk (visited at 14 Oct. 2021).
- Freer, Courtney (2018b), Rentier Islamism: The Influence of the Muslim Brotherhood in the Gulf Monarchies. Oxford: Oxford University Press.
- Gellner, Ernest (1997), Nationalism. London: Weidenfeld and Nicolson.
- Giddens, Anthony (1985), The Nation-State and Violence. Cambridge: Polity Press.
- Hall, Stuart (1996), “Ethnicity: Identity and Difference”, In: Eley, G. and Suny R. G. (ed.), Becoming National: A Reader, New York and Oxford: Oxford University Press, pp. 339-351.
- Hertog, Steffen (2016), “The oil-driven nation-building of the Gulf states after World War II”, In: Peterson, J. E., (ed.), The Emergence of the Gulf States: Studies in Modern History. London: Bloomsbury Academic.
- Hobsbawm, Eric (1992), Nations and Nationalism since 1780. 2nd Cambridge: Cambridge University Press.
- Hobsbawm, Eric and Ranger, Terence (1992), The Invention of Tradition. Cambridge: Cambridge University Press.
- Ignatieff, Michael (1993), Blood and Belonging: Journeys into the New Nationalism. New York: Farrar, Straus and Giroux.
- Mann, Michael (1993), The Sources of Social Power. Vol. 2, Cambridge: Cambridge University Press.
- Martin, Eloisa (2021), “Nation building and social change in the United Arab Emirates through the invention of Emirati cuisine”. The Sociological Review Monographs, Vol. 69(3), 538-559.
- Mogielnicki, Robert (8 May 2020), “Dubai Expo 2020 and Ancient Mercantile Heritage”. Online at: https://blogs.lse.ac.uk/mec/2020/05/08/dubai-expo-2020-and-ancient-mercantile-heritage.
- Mylonas, Harris (2012), The Politics of Nation-Building: Making Co-Nationals, Refugees, and New York: Cambridge University Press.
- Smith, Anthony (1991), National Identity. London: Penguin.
- UAE Government (31 Mar. 2021), “Preserving the Emirati National Identity”. Online at: https://u.ae/en/information-and-services/social-affairs/preserving-the-emirati-national-identity.
- UAE Ministry of Information and Culture (1999), UAE Yearbook. London: Trident Press.
- UNESCO Intangible Cultural Heritage. “United Arab Emirates and the 2003 Convention” Online at: https://ich.unesco.org/en/state/united-arab-emirates-ae (visited at 25 Apr. 2021).
- UNESCO World Heritage Convention. “United Arab Emirates” Online at: http://whc.unesco.org/en/statesparties/ae (visited at 26 Apr. 2021).
- Warren, David (2021), Rivals in the Gulf; Yusuf al-Qaradawi, Abdullah Bin Bayyah, and the Qatar-UAE Contest Over the Arab Spring and the Gulf Crisis. London and New York: Routledge.
- Wimmer, Andreas (2018), Nation Building: Why Some Countries Come Together while Others Fall Apart. Princeton: Princeton University Press.
- Yaqoob, Tahira (2016), “How Heritage Sports Are Helping to Maintain Emirati Traditions” Online at: https://www.thenationalnews.com/arts/how-heritage-sports-are-helping-to-maintain-emirati-traditions-1.211390 (published at 1 Dec. 2016).