نویسندگان
1
دانشگاه تهران
2
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
3
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد چالوس
,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
شناخت هویتهای تاریخی از طریق روایتهای مختلفی از جمله ازلیگرایانه، پستمدرن و جامعهشناسی تاریخی صورت میگیرد، ولی ما در اینجا به معرفی روایت تبارشناختی از هویت تاریخی با تأکید بر نظریه ی فوکو میپردازیم. این روایت، هویت را همواره در طول تاریخ مسئله ای محوری میداند که در متن روابط و مناسبات قدرت قرارگرفته است. بر این اساس، نیروهای مختلف موجود در هر دوره ی تاریخی سعی در اعمال قدرت بر هویت تاریخی را داشتهاند که این امر را از طریق نهادها، ابزارها، تکنیکها، تاکتیکها، گفتمانهای مختلف انجام دادند. در کنار این مسئله و با توجه به «حدوثی بودن» تاریخ از دیدگاه تبارشناختی فوکو، در دورهها و تبارهای مختلف تاریخی و با حضور نیروهای جدید در اطراف هویت تاریخی، ما همواره شاهد «برساختهشدن» وجوه گوناگون هویتی در طول تاریخ بوده و هستیم. مسئله ی اصلی مقاله ی حاضر، شناخت روش تبارشناسی فوکو و تفاوت روشهای فوکو با دیگر روشهای موجود است و در ادامه، فهم ویژگیهای تبارشناسی در شناخت هویتهای تاریخی است. بر این اساس، ابتدا تفاوت روش شناختی فوکو با دیگر روشها درباره هویت را مشخص میکنیم، سپس به بررسی ویژگیهای شاخص روشی فوکو درباره هویت میپردازیم.
- الف) منابع فارسی
- احمدی، حمید. (1388). بنیادهای هویت ملی ایرانی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- اسمارت، بری. (1385). میشل فوکو، ترجمه لیلا جوافشانی و حسین چاوشیان، تهران: کتاب آمه.
- اشرف، احمد. (1395). هویت ایرانی، ترجمه حمید احمدی، تهران: نشر نی.
- بروجردی، مهرزاد. (1378). بحثی درباب تعابیر ملیگرایانه از هویت ایرانی»، ترجمه علی صدیقزاده، مجله کیان، ش 47، خرداد و تیر، صص 52-44.
- دریفوس، هیوبرت؛ رابینو، پل. (1379). میشل فوکو: فراسوی ساختگرایی و هرمنیوتیک، ترجمه حسین بشیریه، تهران: نشر نی.
- دلوز، ژیل. (1386). فوکو، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
- دلوز، ژیل. (1390). نیچه و فلسفه، ترجمه عادل مشایخی، تهران: نشر نی.
- ضمیران، محمد. (1395). میشل فوکو: دانش و قدرت، تهران: نشر هرمس.
- فوکو، میشل. (1378). مراقبت و تنبیه، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
- فوکو، میشل. (1379). ایران: روح یک جهان بیروح، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
- .فوکو، میشل. (1383). اراده به دانستن، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
- فوکو، میشل. (1389). نظم اشیا، ترجمه یحیی امامی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- فوکو، میشل. (الف 1390). تاریخ جنون، ترجمه فاطمه ولیانی، تهران: نشر هرمس.
- فوکو، میشل. (ب 1390). تولد پزشکی بالینی، ترجمه فاطمه ولیانی، تهران: نشر ماهی.
- فوکو، میشل. (1392). دیرینهشناسی دانش، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
- فوکو، میشل. (1393). تئاتر فلسفه، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
- فوکو، میشل. (الف 1395). خاستگاه هرمونتیک خود، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
- فوکو، میشل. (ب 1395). کتاب سیاست و خرد، ترجمه محمدرضا اخلاقی منش، تهران: انتشارات مصدق.
- فوکو، میشل. (ج 1395). کتاب نبردی برای نجابت، ترجمه محمدرضا اخلاقی منش، تهران: انتشارات مصدق.
- کچویان، حسین؛ زائری، قاسم (1388). ده گام اصلی روششناختی در تحلیل تبارشناسانه فرهنگ، فصلنامه راهبرد فرهنگ، ش 7، پاییز، صص 33-7.
- مشایخی، عادل. (1395). تبارشناسی خاکستری است، تهران: انتشارات ناهید.
- میلر، پیتر. (1385). سوژه، استیلا و قدرت در نگاه هورکهایمر، مارکوز، هابرماس و فوکو، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
- نظری، علیاشرف. (1391). سوژه، قدرت و سیاست، تهران: انتشارات آشیان.
- یورگنسن، ماریان؛ فیلیپس، لوئیز (1389)؛ نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.