تاثیرسنجی برتری منطقه ای ایران بر الگوی رفتاری عربستان در قبال تحولات یمن

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه یاسوج

چکیده

یمن به رغم بی­ ثباتی گاه و بیگاه آن و در تلاقی­ گاه شرق و غرب، این روزها یکی از بدترین بحران­های سیاسی و ناآرامی­ های چند دهه اخیر را از سر می­گذراند. برخی از تحلیلگران آنچه را که در یمن اتفاق می­فتد، نوعی رقابت یا به تعبیری «جنگ سرد» ایران و عربستان سعودی به شمار می­آورند. در همین راستا، سوالی که در چهارچوب نظریه رئالیسم تهاجمی مطرح می­شود این است که «مواضع تهاجمی عربستان در قبال تحولات یمن چه ارتباطی با نقش و جایگاه منطقه­ ای جمهوری اسلامی ایران دارد؟» در پاسخ به پرسش اصلی، این فرضیه به آزمون گذاشته خواهد شد که «رفتار عربستان در قبال تحولات یمن، در چهار سطح تحلیل بین ­المللی، منطقه­ ای، زیر منطقه­ ای و دوجانبه متأثر از برتری منطقه­ ای ایران و احساس خطر از نضج گرفتن تفکر شیعی در این مناطق است». یافته­ های پژوهش نشان می ­دهد که آنچه یمن را به سوی آغاز جنگ داخلی سوق می­ دهد رقابت و احساس تهدید عربستان سعودی سنی مذهب از موقعیت ویژه ایران شیعی مذهب و تلاش برای حفظ و گسترش حوزه نفوذ و کنترل خود به عنوان یک بازیگر منطقه­ای در قبال ایران است. از همین رو، عربستان و متحدان پادشاه­نشین آن در حاشیه خلیج فارس، کنترل حوثی­ ها بر صنعا، پایتخت یمن را کودتا دانسته­ اند و با اتخاذ سیاستی تهاجمی و پیشدستانه در عرصه سیاست خارجی در صدد سدبندی ایران و گسترش حوزه نفوذ منطقه ­ای خود برآمده­اند. اما این درحالی است که بحران پیچیده یمن ریشه در سیاست، قومیت و قبیله­ گرایی در این کشور دارد. بحرانی که پتانسیل تزریق تنش بیشتر به روابط دو کشور تولیدکننده بزرگ نفت در خاورمیانه، یعنی ایران و عربستان را دارد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Iran’s Regional Hegemony and Its Impact on Saudi’s Behavioral Model Towards Yemeni Developments

نویسندگان [English]

  • Alireza Samiei Isfahani
  • Seyed Ahmad Mousavi
چکیده [English]

despite of its occasional instability and at the confluence
of East and West, these days is going through one of the worst political
crises and unrests in recent decades. Some analysts consider
what happening in Yemen, a competition or a sense “Cold War”
between Iran and Saudi Arabia. In this context, the question that
arises according to Aggressive Realism Theory is that “what’s
the relationship between the aggressive attitude of Saudi Arabia
towards the developments in Yemen and Islamic Republic of
Iran’s regional role?” In response to this question, the hypothesis
that puts to the test will be: “Saudi Arabia’s behavior on Yemen’s
developments, in four levels of analysis [that is] international,
regional, sub-regional and bilateral, is affected by the threat of
Iran’s regional hegemony of the maturing of the Shiite thought in
these areas.” The findings suggest that what lead Yemen into civil
war, is competence of Sunni Saudi Arabia with Shi’ite Iran and
its thread for maintaining and expanding influence and control as
the key player in the region. But, Yemen’s complex crisis rooted
in politics, ethnicity and tribalism in this country, which has the
potential to inject more tension to bilateral relations of the major
oil producers in the Middle East, Iran and Saudi Arabia.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Saudi
  • Yemeni Developments
  • Iran’s Regional Hegemony
  • Trans-Regional Powers