جغرافیای نظام های انتخاباتی و نظام انتخاباتی ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

2 دانش آموخته جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

نظام انتخاباتی به مجموعه­ای از روش­های اجرائی انتخابات و سازوکارهایی اطلاق می­شود که با اخذ رأی شهروندان، حاکمیت نخبگان منتخب مردم برای ادارۀ امور عمومی را تحقق عینی می­بخشد. در کشورهای مختلف، نظام­های انتخاباتی متفاوتی وجود دارد که دارای محاسن و معایبی هستند .برخی از کشورها با استفاده از روش­های ترکیبی و تلفیقی سعی کرده­اند از محاسن دو نوع نظام انتخاباتی استفاده کنند. از آنجا که قوّه مقننه در عموم واحدهای سیاسی از دو مجلس تشکیل شده است، برخی از این واحدها برای مجلس اول از نظام اکثریتی و برای مجلس دوّم از شیوه تناسبی استفاده می­کنند. برخی نیز برای یک مجلس از دو روش بطور همزمان بهره می­جویند. در کشورهایی که تنها از روش اکثریتی استفاده می­کنند تعدیل ساختار اکثریتی (که بی­توجه به اقلیت­هاست) بعهده احزاب سیاسی گذاشته شده تا در فهرست­های انتخاباتی نامزد­های اقلیت نیز بگنجانند. در ایران که قوه مقننه از یک مجلس تشکیل شده و انتخابات به شیوه اکثریت یک چهارم است، برای رفع نقیصه­ موجود، در این مقاله پیشنهاد شده با اصلاح قانون اساسی، نظام تقنینی از دو مجلس اول و دوم تشکیل شود تا ضمن بهره­گیری از فلسفه نظام دو مجلسی، نظام انتخاباتی مجلس اول به شیوه اکثریتی و نظام انتخاباتی مجلس دوم به شیوه تناسبی مد نظر قرار گیرد. در صورت حاکمیت نظام تقنینی تک مجلسی، انتخابات مجلس اول به شیوه تلفیقی از دو نظام اکثریتی و تناسبی انجام پذیرد تا کاستی­های موجود به حداقل ممکن کاهش یابد و وحدت و همبستگی ملّی در فرایند توسعه پایدار کشور تسریع شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Geography of electoral systems and Iran's electoral system

نویسندگان [English]

  • Javad Etaat 1
  • Hamid reza Nosrati 2
1 Department of Political Science, Faculty of Economics and Political Science, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
2 Phd of Political Geography,kharazmi University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Electoral system is a set of election implementation methods that by receiving citizens' votes. The rule of elites elected by the people to manage public affairs makes it an objective reality. In different countries, there are different electoral systems that have advantages and disadvantages. Some countries have tried to use the merits of two types of electoral systems by using combined and consolidated methods. Since the legislature in general political units consists of two parliaments. Some of these units use majority system for the first parliament and proportional system for the second parliament. Some also use two methods at the same time for one parliament. In countries that only use the majority method, Majority structure adjustment (which is ignorant of minorities) Political parties have been put in place to include minority candidates. In Iran, the legislature consists of a parliament and the election is a quarter of the election, To fix the existing defect, In this article, it is suggested that by amending the constitution, a legislative system will be formed from the first and second parliaments, so that while using the philosophy of the bicameral system, the electoral system of the first parliament will be considered by the majority method and the electoral system of the second parliament will be considered by the proportional method. In case of The rule of the unicameral legislative system. The elections of the first parliament should be conducted in a combined manner of two majoritarian and proportional systems to reduce the existing shortcomings to the minimum possible and accelerate national unity and solidarity in the process of sustainable development of the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Election Geography
  • Electoral System
  • Majority System
  • Semi-Proportional System
  • Proportional System
  • منابع

    • ایوبی، حجت الله (1379)، اکثریت چگونه حکومت مى‏کند، تهران، انتشارات سروش.
    • اطاعت، جواد، تاپاک، محمد، نصرتی، حمیدرضا (1400)، امکان سنجی نظام انتخابات ترجیحی در انتخابات مجلس شورأی اسلامی ( مطالعه موردی حوزه انتخابیه ممسنی و رستم). فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره 94.َ
    • اطاعت، جواد (1385)، قوانین و نظام انتخابات در دوران مشروطه، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 230- 227.
    • بشیریه، حسین (1382)، آموزش دانش سیاسی؛ مبانی علم سیاست نظری و تأسیسی، تهران، نشر نگاه معاصر، چاپ سوم.
    • پیشگاهی فرد، زهرا و همکاران (1392)، سنجش ایستایی و پویایی حوزه های انتخاباتی، مجموعه مقالات همایش ملی جغرافیای انتخابات، تهران، دانشگاه خوارزمی.
    • پیشگاهی فرد، زهرا (1372)، جغرافیای انتخابات، پژوهشهای جغرافیایی، شماره33.
    • تایلور. پی. جی و جانستون، آر. جی ( 1386)، جغرافیای انتخابات، ترجمه زهرا پیشگاهی فرد و رسول اکبری،تهران، نشر قومس.
    • حافظ نیا، محمدرضا، کاویانی­راد، مراد (1398)، افقهای جدید در جغرافیای سیاسی، انتشارات سمت.
    • دفترمطالعات حقوقی مجلس شورأی اسلامی (1389)، درآمدی بر انواع نظام های انتخاباتی با نگاهی به شیوه جدید پیشنهادی برای انتخابات مجلس شورأی اسلامی( ویرأیش دوم).
    • خرمشاد، محمد باقر و رفیعی قهساره، ابوذر (1397)، نظام انتخاباتی و تاثیر آن بر نظام حزبی در ایران، فصلنامه جامعه شناسی سیاسی ایران، سال اول، شماره اول(پیاپی 1).
    • خرمشاد، محمد باقر و رفیعی قهساره، ابوذر (1392)، نظام انتخاباتی در انتخابات مجلس شورای اسلامی، جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال چهارم، شماره سوم.
    • دوورژه، موریس (1389)، اصول علم سیاست، ترجمه ابوالفضل قاضی، تهران، انتشارات امیر کبیر.
    • جی، ایمی، داگلاس (1397)، نظام های انتخاباتی، ترجمه مسلم آقایی‌طوق،اعظم عدالت‌جو، انتشارات دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری.
    • رینولدز، آندرو، رایلی، بن و آلیس، آندرو (1390)، دانشنامه نظامهای انتخاباتی، ترجمه ابوذر رفیی قهساره، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
    • عباسی، بیژن (پاییز1388)، نقد و بررسی نظام های انتخاباتی اکثریتی و تناسبی، فصلنامه حقوق ، دانشگاه تهران، دوره 39، شماره 3.
    • کاواناک، دنیس(1379)، مبارزه انتخاباتی، ترجمه تلاوت عسگری، تهران، انتشارات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ص 121.
    • کاویانی­راد، مراد و ویسی، هادی (1378)، بررسی تأثیر همسایگی بر انتخابات ایران مطالعه موردی: دور نخست نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال چهارم، شماره سوم.
    • کاویانی­راد، مراد (1386)، جغرافیای انتخابات، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال دهم، شماره سوم.
    • کاویانی­راد، مراد و قره بیگی، مصیب (1396)، جغرافیای انتخابات، بینادها، مفاهیم و رویکردها، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
    • کواکبیان، مصطفی (1383). گفتمان آزادی و مردمسالاری، تهران: پازینه.
    • مختاری، مهدی (بی تا)، نظام های انتخاباتی جهان، جلد 1، دفتر مطالعات، تحقیقات و آموزش وزارت کشور.
    • مویر، ریچارد (1379)، درآمدی نو بر جغرافیای سیاسی، ترجمه دره میرحیدر، تهران، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
    • منصوریان، مصطفی (1398)، نظام حقوقی حاکم بر انتخابات (جلد نخست)، تهران پژوهشکده شورأی نگهبان، جلد اول.
    • میاح، عبدالرحمان (1382)، اصطلاحات سیاسى،انتشارات پارسایان.
    • هاشمی،محمّد (1383)، حقوق اساسى جمهورى اسلامى ایران، ج دوم، ص 118، چاپ هشتم، نشر میزان.
    • Alem, yasemin (2011), Duality by Design: the Iranian Electoral System. International Foundation for Electoral Systems
    • Blacksell,Mark (2006), Political Geography, London, Routledge. p: 118
    • Blais, A., Massicotte, L., )1997(, Electoral formulas: a macroscopic perspective. European Journal, pp: 107-129.
    • Duverger, M. “Duverger’s)1986(, Law: Forty Years Later,” in Bernard Grofman and Arend Lijphart (eds.) Electoral Laws and their Political Consequences (New York: Agathon, p: 69)
    • Elaine Spitz, (1984), Majority Rule.Chatham, New Jersey: Chatham House Publishers, Inc.p: 38-40.
    • Gicquel (J.), (1987), Droit constitutionnel et institutions politiques, Paris, Montchrestien, p: 177.
    • Glassner, Martin. Ira (1993),Political Geography, New York,John Wiley&Sons. Inc.pp:184-185
    • Golder, Matt, (2005), Democratic electoral Systems around The world, 1946-2000 View a Electoral Studies 24 (2005) 103–121
    • Grady, Robert C (1993), Restoring Real Representation,Chicago: University of Illinois Press,pp: 15-32
    • Guinier, Lani (1994), The Tyranny of the Majority: Fundamental Fairness in Representative Democracy, Toronto: Maxwell Macmillan Canada, p:38.
    • Rod and Harrop, Martin ( 2001), Comparative Government and Politics: An Introduction. New York: Palgrave,p: 137.
    • Hans Kerman, ed (2002), Comparative Democratic Politics: A Guide to Contemporary Theory and Research, London: SAGE Publications,pp:108-109
    • Lijphart, A., (1994), Electoral Systems and Party Systems: A Study of Twenty-Seven Democracies, 1945–1990. Oxford University Press, Oxford. Political Research 32, pp: 107–129.
    • Rennie short , john (1993), An Introduction to Political Geography, by Routledge 11 New Fetter Lane, London EC4P 4EE, London and New York.
    • Sartori, G., “The Influence of Electoral Systems: Faulty Laws or Faulty Method?” in Bernard - Grofman and Arend Lijphart (eds.) Electoral Laws and their Political Consequences (New York: Agathon, 1986), pp: 314-315.
    • Electoral System Design(2008), The New International IDEA Handbook: https://www.idea.int/sites/default/files/publications/electoral-system-design-the-new-international-idea-handbook.pdf
    • http://www.idea.int/esd/world.cfm
    • http://mail.tku.edu.tw/cfshih/seminar/20051204/20051204.htm.
    • https://publications.gc.ca/collections/Collection/J31-61-2004E.pdf
    • Reilly, Benjamin,(2003), Government Structure and Electoral Systems: http://www.cic.nyu.edu/archive/pdf/E20GovtStructureElectoralSystemsReilly.pdf
    • idea.net,(2005), Institute for Democracy and Electoral Assistance.
    • https://www.idea.int/sites/default/files/publications/chapters/electoral-system-design/electoral-system-design-the-new-international-idea-handbook-map.pdf