برنامه های توسعه و توانمندسازی زنان پس از انقلاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم سیاسی دانشگاه شیراز

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه شیراز

10.29252/piaj.2023.228964.1303

چکیده

این مقاله، برنامه­های توسعه و عملکرد معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری تا پایان دولت دوازدهم را بررسی‌کرده تا به این سوال پاسخ دهد که برنامه‌ها و کارگزاران اصلی آن چه نقشی در توانمندسازی سیاسی زنان داشته‌اند؟ مطابق نظریه توانمندسازی سارا لانگه فرضیه‌ای که به آزمون گذاشته می‌شود این است که سیاست جامع و منسجمی جهت توان­افزایی سیاسی و اجتماعی زنان در برنامه­های توسعه وجود نداشته و این برنامه­ها، در بهترین حالت شکل حمایت­گری و کمتر توانمندسازی داشته‌است. یافته‌ها نشان می‌دهد برنامه‌های توسعه، بیشتر به منظور افزایش فرصت­های ساختاری برای بهبود جایگاه حقوقی زنان با تفسیر خاصی از عدالت جنسیتی تدوین و اجرا گردیده و به دلیل عدم توان کافی در زنان ایرانی برای بهره­مندی از فرصت­های ایجاد شده، نتوانسته بر توانمندسازی آنها به ویژه در عرصه سیاسی، تاثیر قابل توجهی ایجادکند. در چنین شرایطی، به­نظر می­رسد کاربست مراحل پنجگانه توانمندسازی مورد نظر سارا لانگه که به جای تغییرات ساختاری حقوقی بیشتر بر عاملیت زنان و تغییرات در شرایط اقتصادی به همراه آموزش مهارت محوری تاکید فراوان دارد بهتر می‌تواند راهی برای ارتقاء وضعیت زنان و توانمندسازی سیاسی-اجتماعی آنان باشد چرا که با رد نگاه‌های فمینسیتی با شرایط ایران تطبیق بیشتری دارد و به بومی‌سازی توانمندسازی در ایران کمک می‌کند. روش پژوهش کیفی و با رویکرد تبیینی است. داده‌ها با استناد به قانون برنامه‌های توسعه، گزارش عملکرد آن، گزارش نهادهای بین‌المللی در حوزه زنان و گزارش عملکرد معاونت زنان ریاست جمهوری جمع آوری و تحلیل شده‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

development plans and empowerment of women after the revolution

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Abbassi 1
  • Nooshafarin Azizi 2
1 Associate Professor of Political Science, Shiraz University
2 PhD student of Shiraz University
چکیده [English]

This article has studied the development programs and performance of the vice presidency for women and family affairs until the end of the 12th government to answer the question of what role these programs and their main agent have played in women's political empowerment? The mentioned article uses Sarah Lange's empowerment theory. The research method is qualitative and with a causal approach, and the data has been collected and analyzed, as per development plans law and its performance report, the report of international institutions in the field of women and the track record of the vice Presidency for women and family affairs. The findings show that these programs were Completed and implemented mostly in order to increase the structural opportunities to improve the legal status of women, with a special interpretation of gender justice, due to the lack of power in Iranian women to benefit from the created opportunities, they have not been able to make a significant impact on the status of women. In such a situation, it seems that the application of the five stages of empowerment proposed by Sara Lange, which instead of legal structural changes, emphasizes more on women's agency and changes in economic conditions along with skill-based training, can be a better way to improve the status of womenandIt should be their socio-political empowerment because it is more compatible with Iran's conditions by rejecting feminist views and helps to localize empowerment in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • women
  • sociopolitical empowerment
  • Vice Presidency for Women

مراجع

  • منابع

    • آزمند زینب (1394)، آزادی کار و حق اشتغال، استاد راهنما: سلطانی سید ناصر ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر عباس، دانشکده علوم انسانی
    • آقابخشی حبیب اله و محتشمی مهرنوش( 1389)، «بررسی جایگاه زنان در محتوای برنامه­های توسعه بعد از انقلاب »، فصلنامه پژوهش اجتماعی، سال سوم، شماره 7: صص47-71
    • باجلان اکرم (1398)، تحلیل سیاست‌گذاری‌ اجتماعی جمهوری اسلامی در حوزه توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، استاد راهنما: سلطانی علی اصغر، دانشگاه ادیان و مذاهب، دانشکده زن و خانواده
    • پرتال خبری وزارت کشور؛ کارنامه وزارت کشور-۴/ بازخوانی اهم اقدامات دفتر زنان و خانواده وزارت کشور در دولت های یازدهم و دوازدهم، بازدید(15/3/1401) ،/155343اخبار ir/fa/
    • پژوهشکده زن و خانواده، سیاست‌هاوعملکردهای‏دفتراموربانوان، بازدید(11/5/1401 )مرکزامورمشارکت‏زنان‏ومرکز امور زنان و خانواده‏ریاست‏جمهوری، ir/hora/detail/3/6/1389/36/333
    • تاج‌الدین محمدباقر و لیلی رحمتی والا (1393)، «رسانه ملی و زنان سرپرست خانوار »، مطالعات راهبردی زنان، سال هفتم، شماره 67: صص119-161
    • خبرگزاری مجلس شورای اسلامی؛ تقویت ساختارها برای بهبود وضعیت زنان از برنامه‌های معاونت امور زنان در دولت دوازدهم است، بازدید (10/3/1401) ، icana.ir/Fa/News/346988
    • علی‌پور پروین (1396)، تحلیل گفتمان عدالت جنسیتی در برنامه‌های پنج‌ساله جمهوری اسلامی ایران، استاد راهنما، زاهدی محمدجواد، مرکز تحصیلات تکمیلی
    • فاطمی هدی (1389)، تصمیم زنان، دوماهنامه علمی، فرهنگی و اجتماعی حوراء، شماره 35؛ بازدید(11/5/1401)، پژوهشکده زنان و خانوادهir/hora/detail/3/6/1389/36/333
    • فرخ‌زاد پوران (1381)، کارنمای زنان کارای ایران، نشر قطره.
    • لانگه، سارا (۱۳۷۲)، معیارهایی برای تواناسازی زنان، نقش زنان در توسعه، تهران، روشنگران
    • مرکز آمار ایران، سامانه خدمات اطلاع رسانی آماری- سالنامه آماری؛ https://ssis.sci.org.ir
    • مرکز پژوهش­های مجلس جمهوری اسلامی ایران، قانون برنامه اول توسعه اقصادی، اجتماعی و فرهنگی ج.ا.ا ، مصوب 11/11/1368
    • مرکز پژوهش­های مجلس جمهوری اسلامی ایران، قانون برنامه پنجم توسعه اقصادی، اجتماعی و فرهنگی ج.ا.ا ، مصوب 15/10/1389
    • مرکز پژوهش­های مجلس جمهوری اسلامی ایران، قانون برنامه چهارم توسعه اقصادی، اجتماعی و فرهنگی ج.ا.ا ، مصوب 11/06/1389
    • مرکز پژوهش­های مجلس جمهوری اسلامی ایران، قانون برنامه دوم توسعه اقصادی، اجتماعی و فرهنگی ج.ا.ا ، مصوب 20/.09/1373
    • مرکز پژوهش­های مجلس جمهوری اسلامی ایران، قانون برنامه سوم توسعه اقصادی، اجتماعی و فرهنگی ج.ا.ا ، مصوب 17/01/1379
    • مرکز پژوهش­های مجلس جمهوری اسلامی ایران، قانون برنامه شششم توسعه اقصادی، اجتماعی و فرهنگی ج.ا.ا ، مصوب 16/01/1396
    • معاونت امور زنان وخانواده؛ تاریخچه، بازدید ( 3/3/ 1401)، 15604 gov.ir/detail/
    • مؤمنی فرشاد، ارضرومچیلر سمیه، هنردوست عطیه (1393)، «بررسی وضعیت زنان در برنامه­های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پس از انقلاب»، نشریه زن در فرهنگ و هنر، دوره 6، شماره 1: صص1-28.
    • Gholipour Aryan, Zehtabi Mona, Amirkhani Tayyebe, Aghaz Asal (2009), “The consequences of women’s empowerment in Iran”, Problems and Perspectives in Management, Volume 7, No.4: 100-108.
    • Batliwala, S )1994(, Women’s Empowerment in South Asia: Concepts and Practices. Mumbai: Asian South Pacific Bureau of Adult Education.
    • Chamlou Nadereh (2022), “COVID-19 Depressed Women’s Employment Everywhere, and More So in Iran”, Freedom of Thought Journal, No. 11: 29-36.
    • Kian Azadeh (2014), “Gender Social Relations and the Challenge of Women's Employment”, Middle East Critique, Volume 23, No.3: 333-347.
    • Longwe Sara H (1991), Gender Awerness: The Missing Element in the Third World Development Project, a Chapter of “Changing Perceptions Writing on Gender and Development”, by Wallace T. & March C, Oxfam
    • Laudati, Dario, M. Hashem, Pesaran (2021), “Identifying the Effects of Sanctions on the Iranian Economy Using Newspaper Coverage,” Journal of Economic Literature, CESifo Working Paper, no. 9217: 50-97.
    • Sen G. & Grown C (1987), Development, crises, and alternative visions: third world women’s perspectives, New York, Monthly Review Press
    • Simon, B. L (1994), The Empowerment Tradition in American Social Work: A History Empowering the Powerless: A Social Work Series Empowering the Powerless, New York, Columbia University Press.
    • Women, Business, and the Law (2022), World Bank. https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/36945/9781464818172.pdf?sequence=7&isAllowed
    • World Economic Forum › reports › global-gender-gap-reports ; https://www.weforum.org/reports/global-gender-gap-reports
    • https://hdr.undp.org/reports-and-publications

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار