,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
10.29252/piaj.2022.226203.1214
چکیده
هدف اصلی این مقاله بررسیِ رابطهی رضایت و اطاعت از منظر مسألهی قانون است. در نظریهی سیاسیای چون لاک یک پیچیدگیِ اساسی وجود دارد و آن باور به انسانهای آزاد و برابر و در عین حال توجیه قانون به منزلهی امری اطاعتآفرین در جامعهی سیاسی است. برای لاک قانون محلِ تلاقی و تعادلِ رضایت و اطاعت است. سوال اساسیِ این مقاله نحوهی تلاقی این دو مفهوم با یکدیگر و چگونگی تولد قانون است. بر این اساس، لاک نشان میدهد که قانون چیزی از جنس قرارداد است که در آن، افراد با انتخاب و رضایت خود میپذیرند که تابع نظم حقوقی-سیاسیِ خاصی باشند. به زعمِ لاک، انسان موجودی است که به نحوی بنیادین بر خود حکومت میکند و خودفرمانروایی دارد. در جامعهی سیاسی نیز، این شأن و توانایی در قوهی قانونگذاری متجلی میشود و از همین رو این قوه به اساسِ جامعهی سیاسی بدل شده و رهبریِ قانونی جامعه را بر عهده میگیرد. با این وجود، قانون و قوهی قانونگذاری نیز حدود و شرایطی دارند که باید به آن حدود و شرایط پایبند بود و از آنها تخطی نکرد. از سوی دیگر، اگرچه قانون باید در راستای خیر عمومی باشد اما آنچه به قانون قانونیت میدهد و آن را مشروع و معتبر میکند ارتباط و پیوند آن با انتخاب مردم و رضایت ایشان است. نبودِ چنین پیوندی قانون را از قانونیت میاندازد و بیاعتبار میکند. چنین قانونی، فرقی با فرمان یک راهزن یا سارق نخواهد داشت. پس مصلحتسنجیهای پدرسالارانه و تشخیص و تمییز صلاح مردم نمیتوانند چهرهی قانون پیدا کنند و توجیهی برای الزام مردم به اطاعت و مبنایی برای امر و نهی قانونی و تبعیت سیاسی باشند؛ چرا که رابطهای با رضایت ندارند.
- کاتوزیان، ناصر،(1398) قواعد عمومی قراردادها جلد اول، تهران، انتشارات گنج دانش
- مدی،بهنام،(1400) از «حکومت بر خود» تا «حق بر انقلاب» (مبانی و شرایطِ انحلال دولت در الاهیات سیاسیِ جان لاک)، تهران،فصلنامهی دولتپژوهی
- Garner, Bryan (2009), Black’s Law Dictionary, United States of America, Thomson Reuters.
- Pritchard, Elizabeth (2014), Religion in Public Locke’s Political Theology, California, Stanford University Press.
- Chappell, Vere (1994), The Cambridge Companion to Locke, Cambridge, Cambridge University Press.
- A.Lloyd, Thomas (2002), Locke on Government, New York, Routledge.
- Guy, Nathan (2020), Finding Locke’s God The Theological Basis of John Locke’s Political Thought, Great Britain, Bloomsbury Publishing Plc.
- M.Leiter, Yechiel (2018), John Locke’s Political Philosophy and the Hebrew Bible, Cambridge, Cambridge University Press.
- Lionel Adolphus Hart, Herbert (1994), The Concept of Law, New York, Oxford University Press.
- Locke, John (2003), Two Treatises of Government and A Letter Concerning Toleration, London, Yale University Press.
- Thompson, Martyn (2019), Ideas of Contract in English Political Thought in the Age of John Locke, New York, Routledge.
- Anstey, Peter (2003), The Philosophy of John Locke New perspectives, New York, Routledge.
- Stuart, Matthew (2016), A Companion to Locke, Hoboken, New Jersey, Blackwell Publishing Ltd.
- Tully, James (1993), An Approach to Political Philosophy: Locke in Contexts, Cambridge, Cambridge University Press.
- Von Leyden, W (1981), Hobbes and Locke The Politics of Freedom and Obligation, New York, Palgrave Macmillan.
- Yolton, John (1993), A Locke Dictionary, USA, Blackwell Publishers.
- https://plato.stanford.edu/entries/common-good/