نویسندگان
1
گروه علوم سیاسی، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی ایران- تهران
2
گروه علوم سیاسی دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی ایران تهران
,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
10.29252/piaj.2022.225461.1190
چکیده
موضوع ثبات و بیثباتی سیاسی به دلیل تأثیر بر تداوم/ عدم تداوم نظام سیاسی موضوعی مهم در علم سیاست محسوب میشود. نظامهای سیاسی همیشه با این موضوع درگیر بودهاند، اما در چند سده اخیر و با گسترش تأسیسات تمدنی غرب به دیگر نقاط جهان، این موضوع به اشکال مختلف در کشورهای دنیا بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. مهمترین نظریهای که در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته و دیگر موضوعات تابع این نظریه کلان بوده، بحث تعادل اجتماعی است. زمانی که شکلی از تعادل اجتماعی از بین میرود تا شکلگیری تعادل جدید، کلیت نظام سیاسی به تبع نظام اجتماعی دچار بیثباتی سیاسی میشود و به طور مداوم تغییرات سیاسی را تجربه خواهد کرد. مقاله حاضر به دنبال ارائه الگوی مفهومی ثبات/ بیثباتی سیاسی در نظامهای سیاسی و تشریح علل تداوم/ عدم تداوم آنهاست. فرضیه مقاله این است که موضوع ثبات/ بیثباتی بهواسطه درک علت آن، نوع فشار سیاسی از خارج برای تغییر الگوی ارزشی و پاسخ حکومت به آن به روش مسالمتآمیز/ قهرآمیز میتواند در افزایش/ کاهش بیثباتی سیاسی نقش داشته باشد. این الگوی مفهومی کمک میکند تا علاوه بر درک بهتر موضوع، زمینه مطالعات تجربی آن را ارتقا یابد.
منابع
- پورسعید، فرزاد (1399)، (ویراسته) کارآمدی نظام سیاسی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- جانسون، چالمرز (1363)، تحول انقلابی: بررسی نظری پدیده انقلاب، ترجمه حمید الیاسی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- چیلکوت، رونالد (1378)، نظریههای سیاست مقایسهای، ترجمه طیب، علیرضا و وحید بزرگی، تهران : خدمات فرهنگی رسا.
- خواجه سروی، غلامرضا (1385)، «چارچوبی برای تحلیل رقابت و ثبات سیاسی؛ با نگاهی به تجربه جمهوری اسلامی ایران»، دو فصلنامه دانش سیاسی، شماره سوم، صص 85-116.
- دایموند، لاری و سیمور لیپست (1383)، «مشروعیت»، ترجمه محبوبه مهاجر در سیمورمارتین لیپست، دایرةالمعارف دموکراسی، زیر نظر کامران فانی و نوراله مرادی، تهران: وزارت امورخارجه، کتابخانه تخصصی.
- دریک، مایکل (1388)، «انقلاب»، در کیت نش و آلن اسکات (ویراستاران) راهنمای جامعهشناسی سیاسی، جلد اول، ترجمه محمدعلی قاسمی و قدیر نصری، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- دلاپورتا، دوناتلا و ماریو دیانی (1383)، مقدمهای بر جنبشهای اجتماعی، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران: کویر.
- دلاوری، ابوالفضل (1394)، «درآمدی انتقادی بر مفهوم و شاخصهای بیثباتی سیاسی: به سوی مدلی جامع و روزآمد برای سنجش بیثباتی سیاسی»، فصلنامه دولت پژوهی، سال اول، شماره 2، صص 59-93.
- روشه، گی (1373)، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران: نشر نی.
- ساندرز، دیوید (1380)، الگوهای بیثباتی سیاسی، ترجمه ناشر، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- سو، آلوین (1380)، تغییر اجتماعی و توسعه: مروری بر نظریات نوسازی، وابستگی و نظام جهانی، ترجمه محمود حبیبی مظاهری، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- طالبان، محمدرضا و رجب زاده، احمد (1386)، «تبیین جامعهشناختی بیثباتی سیاسی: مطالعهای بین کشوری»، مجله دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی، سال پانزدهم، شماره 56-57، صص 53-99.
- عظیمی دولت آبادی، امیر (1396)، «بررسی تطبیقی نقش ناکارآمدی دستگاه سرکوب در انقلابهای عربی: مطالعه موردی تونس، مصر، لیبی و یمن»، جامعه شناسی تاریخی، دوره 9، شماره 1، صص 139-158.
- غرایاق زندی، داود (1394)، نهادهای اجتماعی و همبستگی ملی در ایران، تهران: نشر میزان.
- کوزر، لویس آ. (1384)، نظریههای تقابلهای اجتماعی، ترجمه عبدالرضا فلاح، اهواز: رسش.
- کوهن، آلوین استانفورد (1369)، تئوریهای انقلاب، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشر قومس.
- گر، تد رابرت (1379)، چرا انسانها شورش میکنند، ترجمه علی مرشدیزاد، علی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- گر، تد رابرت (1398)، شورش سیاسی؛ علل، نتایج و بدیلها، ترجمه سعید صادقی جقه، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- لارنا، انریک، هانک جانستون و ژوزف گارفیلد (1387)، جنبشهای نوین اجتماعی، ترجمه سید محمدکمال سروریان، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- محمدی لرد، عبدالمحمود (1393)، آینده پژوهی ثبات سیاسی ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- نش، کیت (1396)، جامعه شناسی سیاسی معاصر: جهانی شدن سیاست و قدرت، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران: انتشارات کویر.
- Adelman, Irma and Jairus M. Hihn (1984) “Crisis Politics in Developing Countries”, Economic Development and Cultural Change, Vol. 33, No. 1, pp. 1-22.
- Ake, Claude (1975) “A Definition of Political Stability”, Comparative Politics, Vol. 7, No. 2, pp. 271-283.
- Al-Tamimi, Nasser (2017) “The Rise of China: Beijing’s Repercussions”, Contemporary Arab Affairs, Vol. 10, No. 4, pp. 596-622.
- Busey, James L. (1965) “Brizil’s Reputation for Political Stability”, The Western Political Quarterly, Vol. 18, No. 1, pp. 866-880.
- Davis, James C. (1969) “Political Stability and Instability: Some Manifestations and Causes”, The Journal of conflict Resolution, Vol. 13, No. 1, pp. 1-17.
- Dirki, Toon (2020) “Theorising the Political Stability of Post-Insurgent States”, Swisspeace available at https://www.jstor.org/stable/resrep28282.6.
- Easton, David (1957) “An Approach to the Analysis of Political System”, World Politics, Vol. 9, No. 3, pp. 383-400.
- Feng, Yi (1997) “Democracy, Political Stability and Economic Growth”, British Journal of Political Science, Vol. 27, No. 3, pp. 391-418.
- Fosu, Augustin Kwasi (1992) “Political Instability and economic Growth; Evidence from Sub-Sharan Africa”, Economic Development and Cultural Change, Vol. 40, No. 4, pp. 829-841.
- Goldsmith, Arthur A. (1987) “Does Political Stability Hinder Economic Development? Mancur Olson’s Theory and the Third World”, Comparative Politics, Vol. 19, No. 4, pp. 471-480.
- Jenkins, J. Craig and Kurt Schock (1992) “Global Structures and Political Process in the Study of Domestic Political Culture”, Annual Review of Sociology, Vol. 18, pp. 161-185.
- Kling, Merle (1956) “Towards a Theory of Power and Political Stability in Latin America”, The Western Political Quarterly, Vol. 9, No. 1, pp. 21-35.
- Lee, Suk Hun (1993) “Relative Importance of Political Instability and Economic Variables on Percieved Country Creditworthiness”, Journal of International Bussiness Studies, Vol. 24, No. 4, pp. 801-812.
- Lieberman, Robert C. (2002) “Ideas, Institutions and Political Order: Explaining Political Change”, The American Political Science Review, Vol. 96, No. 4, pp. 697-712.
- Lislie, Peter (1972) “General Theory in Political Science: A Critique of Easton’s System Analysis”, British Journal of Political Science, Vol. 2, No. 2, pp. 155-172.
- Marshall, Gordan, (1998) A Dictionary of Sociology, Oxford and New York: Oxford university Press.
- McAulsan, J. P. W. and Yash P. Chai, (1966) “Constitutional Innovation and Political Stability in Tanzania: A preliminary Assessmrnt”, Journal of Modern African Studies, Vol. 4, No. 4, pp. 479-515.
- Nicholson, Peter P. (1984) “Politics and Force”, in Adrian Leftwich (ed.) What is Politics? The Activity and its Study, Oxford: Basil Black Well.
- Posner, Richard A. (1997) “Equality, Wealth and Political Stability”, Journal of Law, Economics and Organization, Vol. 13, No. 2, pp. 344-365.
- Ritzer, George (1983) Sociological Theory, New York: Alfred A. Knopf.
- Rourke, Francis (1957) “The Quest for Political Stability”, Ethics, Vol. 67, No. 4, pp. 286-293.
- Tilly, Charles (1973) “Does Modernization Breed Revolutions?”, Comparative Politics, Vol. 50, No. 3, pp. 425-447.
- Tilly, Charles (1987) From Mobilization to Revolution, New York: The University of Michigan, Random House.
- Tsurutani, Taketsugu (1968) “Stability and Instability; A Note in Comparative Political Analysis”, The Journal of Politics, Vol. 30, No. 4, pp. 910-933.
- Tusalem, Rollin (2015) “Democracies, Autocracies and Political Stability”, International Social Science Review, Vol. 90, No. 1, pp. 1-40.
- Useem, Bert and Michael Useem (1979) “Government Legitimacy and Political Stability”, Social Forces, Vol. 57, No. 3, pp. 840-852.