نویسندگان
1
گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
2
دانش آموخته گرایش اندیشه سیاسی در اسلام، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
10.29252/piaj.2021.221661.1069
چکیده
شناخت نادرست از مبانی اعتقادی رفتار دولت اسلامی در حوزههای راهبردی از جمله روشهای بازدارندگی عاملی موثر در بدفهمی بازیگران نظام بینالملل از رویکردهای راهبردی واقعیِ آن دولت است. بر این اساس، بدفهمی نسبت به نیات هستهای جمهوری اسلامی ایران، یکی از مشکلات قدرتها طی دو دهه گذشته بوده است. به نظر میرسد هنوز تحقیق مجزایی که بتواند ارتباط وثیق مبانی اعتقادی اسلام با راهبرد هستهای دولت اسلامی نشان دهد انجام نشده است. لذا، پرسش اصلی این مقاله این است که وضعیت جواز/عدمجواز(حرمت) ساخت و بهکارگیری تسلیحات بازدارنده هستهای در تقابل با دشمنان مجهز به چنین تسلیحاتی چگونه است؟ آموزههای حاصل از تفسیر متن قرآن حاکی از حرمت قطعیِ فقهی این موضوع در چارچوب راهبرد بازدارندگیِ دولت اسلامی است. هدف مقاله آن است که نشان دهد الزام به عدم تولید و بهکارگیری سلاح هستهای نه به دلیل محدودیتهای حقوق بینالملل و مخالفت قدرتها، بلکه برخاسته از مبانی اعتقادی ناشی از الزامات قرآنی-فقهی است.این نوشتار در چارچوب روش تفسیر اجتهادی میکوشد به نظر شارع مقدس درباره تولید و استفاده از سلاحهای کشتار جمعی در راهبرد بازدارندگی نزدیک شود. برجستهسازی مبانی قرآنی-فقهی دالّ بر حرمت ساخت و بهکارگیری تسلیحات اتمی (به عنوان نظر غالب)،در مقابل نظر ضعیف دالّ بر ساخت آنها، مهمترین نوآوری و نتیجه مقاله پیشرو خواهد بود.
- قرآن کریم
- آزاد، علیرضا ؛ مسعودی، جهانگیر (زمستان 1389)، «بررسی تطبیقی مبانی مشترک تفسیر قرآن و هرمنوتیک کلاسیک». فصلنامه علمی-پژوهشی اندیشه نوین دینی. شماره 22: 9-38.
- آیتی، سیدمحمدرضا؛ شادروان،محمداسماعیل (زمستان 1386)، «قاعده مقابلهبهمثل و اقدامات تلافیجویانه از منظر فقه شیعه و حقوق بینالملل». پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی.شماره.10: 61-84.
- بابایی، علیاکبر (1398)، بررسی مکاتب و روش های تفسیری. تهران: انتشارات سمت. جلد اول.
- بینا (7/12/1392)، «همایش ملی فقه هستهای». مجله افق حوزه. سال دوازدهم، شماره. 385: 3-4.
- جوادیآملی، عبدالله (1389)، تسنیم. قم: مرکز نشر اسراء. چاپ دوم.
- خمینی، سیدروحالله (1421ق)، کتاب البیع. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
- داودیلیمونی، سعید؛ داودیلیمونی، علیرضا (پاییز 1394)، «ضرورت فقهی طرح منطقهای عاری از سلاح هستهای: ممنوعیت سلاح هستهای از منظر حقوق بینالملل و اسلام». فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب. سال دوم. شماره سوم: 51-72.
- دورمن،کنوت؛ دوسوالدبک،لوییس؛ کولپ،رابرت (1393)، عناصر جنایات جنگی در اساسنامه دیوان بینالمللی کیفری. ترجمه زهرا جععفری، زهرا محمودی و پریسا سفیدپری. تهران: انتشارات مجد. چاپ اول.
- رازی حسینبنعلی، ابوالفتوح (1408ق)، روضالجنان و روحالجنان فی تفسیرالقرآن. مشهد: نشر آستان قدس رضوی. چاپ اول.
- ربانیگلپایگانی، علی (1383)، هرمنوتیک و منطق فهم دین. قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه.
- رحمانی، محمد (پاییز 1389)، «منع استفاده از سلاحهای کشتار جمعی از نگاه مذاهب». فصلنامه طلوع نور. شماره 33: 35-60.
- ساعد، نادر (1384)، حقوق بینالملل و نظام عدم گسترش سلاحهای هستهای. تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش. چاپ اول.
- علیدوست، ابوالقاسم (1392)، «بررسی فقهی تولید انباشت، بهکارگیری و فروش سلاحهای کشتار جمعی». مجموعه مقالات همایش ممنوعیت سلاحهای کشتار جمعی از دیدگاه فقه اسلامی. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام). چاپ اول.
- عمیدزنجانی، عباسعلی (1383)، فقه سیاسی. تهران: امیرکبیر. چاپ اول.
- فاضللنکرانی،محمدجواد (زمستان 1392)، «تولید و استفاده از سلاحهای کشتار جمعی از دیدگاه فقه اسلامی».حقوق اسلامی. شماره.39: 7-34.
- قرباننیا، ناصر؛ اخگریبناب، نادر (بهار 1390)، «عدم مشروعیت کاربرد سلاح هستهای در پرتو اصل تفکیک با رویکرد اسلامی».حقوق اسلامی. شماره 28: 73-104.
- مکارمشیرازی، ناصر (1374)، تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
- مورگنتا، هانس. جی (1374)، سیاست میان ملتها. ترجمه حمیرا مشیرزاده. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه.
- نجفی، محمدحسن (پاییز و زمستان 1381)، «فقه و گونههای بهرهوری از تکنولوژی هستهای». کاوشی نو در فقه. سال نهم. شمارههای: 33 و 34.: 3-8.
- ابنجوزیقرشیبغدادی، ابوالفرج جمالالدین عبدالرحمانبنعلی (1407ق)، زاد المسیر فی علم التفسیر. بیروت. دارالکفر.
- حاجعبدالله، ماهوشیزا(1425ق). «مدی مشروعیه اسلحه الدمار الشامل فی ضوء احکام الشریعه الأسلامیه». ریاض. پایاننامه کارشناسی ارشد دانشگاه نایف العربیه للعلوم الأمنیه. دانشکده الدرااسات العلیا. گروه العداله الجنائیه.
- حائریتهرانی، میرسیدعلی (1377)، مقتنیات الدرر و ملتقطات الثمر. تهران. دارالکتب الاسلامیه. چاپ اول.
- جزایری، ابوبکر جابر (1416ق)، ایسر التفاسیر لکلام العلیّ الکبیر. مدینه. مکتب العلوم و الحکم. چاپ اول.
- خویی، سیدابوالقاسم (1366)، البیان فی تفسیر القرآن. بیروت. دارالزهراء.
- راغباصفهانی، حسین بن محمد (1408ق.)، مفردات الفاظ القرآن. تحقیق صفوان عدنان داودی. بیروت. دارالقلم.چاپ اول.
- راغباصفهانی، حسینبنمحمد (1405ق)، مقدمه جامع التفاسیر.کویت. دارالدعوه.
- زحیلی، وهبه (1401ق)، آثارالحرب فی الفقه الاسلامی. بیروت. دارالفکر. الطبعه الثالثه.
- سیفیمازندرانی، علیاکبر (1425ق)، مبانی الفقه الفعال فی القواعد الفقهیه الاساسیه. قم. دفتر انتشارات اسلامی. چاپ اول.
- شریفکاشانی، حبیبالله (1404ق)، تسهیل المسالک الی المدارک فی رئوس القواعد الفقهیه. قم: المطبعه العلمیه. چاپ اول.
- صادقیتهرانی، محمد (1370)، اصول الاستنباط بین الکتاب و السنه. قم. شکرانه.
- صادقیتهرانی، محمد (1363)، الفرقان فی تفسیر القرآن. قم. انتشارات فرهنگ اسلامی. چاپ دوم.
- طباطبایی، سیدمحمدحسین (1393)، المیزان. بیروت. موسسه الأعلمی للمطبوعات.
- طباطبایی، محمدحسین (1390)، المیزان فی تفسیر القرآن. ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی. جلد دوم.قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ سیودوم.
- طباطبایی، محمدحسین، (1417ق)،المیزان فی تفسیر القرآن. قم. دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- طبرسی، ابوعلی الفضلبن حسن (1415ق)، مجمعالبیان فی تفسیرالقرآن. بیروت. موسسه الاعلمی للمطبوعات. چاپ اول.
- طوسی، ابوجعفر (1407ق.)، محمدبن الحسن. تهذیب الاحکام. جلد چهارم. تهران. داراالکتب الاسلامیه.
- طوسی، ابونصرعبدالله (1914)، کتاب اللمع فی التصوف. با تصحیح آلن رینولد. نیکلسون. تهران. نشر جهان.
- عطاردی، عزیزالله (1384)، مسندالامام الصادق(ع). تهران. انتشارات عطارد.
- قاسمی، محمدجمالالدین (بیتا)، تفسیر القاسمی(محاسن التأویل). قاهره. دارالتوفیقیه للتراث. چاپ اول.
- قمی، محمدبنعلی بنحسینبنموسیبنبابویه (شیخ صدوق) (1413ق)، من لایحضره الفقیه. جلد چهارم. قم. مؤسسه انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه.
- مروججزائری، سیدمحمدجعفر (1416ق)، هدی الطالب فی شرح المکاسب. قم: کنگره شیخ مفید.
- مصطفوی، حسن (1360)، التحقیق فی کلمات القرآن. تهران: بنگاه نشر و ترجمه کتاب.
- نجفی، محمدحسن (1404ق)، جواهرالکلام فی شرح شرائع الأسلام. تحقیق عباس قوچانی و علی آخوندی. ج21.چ7.بیروت. دار احیاء التراث العربی.
- K. Volmer (1986). The Hermeneutics Reader. New York Continuum.
- Hobbes, Thomas. Leviathan (1651). London. Oxford University press.
- leader.ir/fa