ابعاد سیاسی و امنیتی حمایت از سوریه در سیاست خارجی ج. ا. ایران (2017- 2011)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

با گذشت بیش از شش سال از شروع بحران سوریه و مبدل شدن بحران مذکور به یک فاجعة حقوق بشری منطقه‌ای و بین‌المللی، افکار عمومی جهان و سیاست خارجی اغلب قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای متوجه این بحران شده است. جمهوری اسلامی ایران که سوریه را عمق استراتژیک خود در منطقه می‌داند، در طول این سال‌ها در حمایت از دولت سوریه با چالش‌ها و انتقادات گسترده‌ای در سطوح داخلی و خارجی مواجه شده است، اما کماکان از مواضع خود در بحران مذکور عقب‌نشینی نمی‌کند. بدین ترتیب، با توجه به واقعیات جاری در تحولات خاورمیانه امروزی، بررسی رفتار بازیگر دولتی جمهوری اسلامی در بحران سوریه با تبیین رویکرد نظری نوواقع‌گرایی و پاسخ به این سؤال که «چرا جمهوری اسلامی ایران برای روابط با سوریه و حضور در بحران این کشور اهمیت خاص استراتژیک قائل است؟»، از اهداف اصلی این پژوهش به حساب می‌آید. درک پیامدهای منطقه‌ای حمایت ایران از سوریه در خاورمیانه و همچنین تبیین این مسئله که آیا رفتار ایران در بحران سوریه بر اساس اصول روابط بین‌الملل و نظام امنیتی خاورمیانه است یا خیر، از دیگر اهداف این تحقیق محسوب می‌شوند. پژوهش حاضر برای دست­یابی به یک پاسخ جامع و کامل، با در نظر گرفتن دیدگاه‌های مخالف و چالش‌های جمهوری اسلامی ایران در سوریه، به بررسی عوامل ژئوپلیتیک و استراتژیک در قالب نظریه نوواقع‌گرایی می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Strategic Dimensions of Supporting Syria in Iran’s Foreign Policy )2011-2017)

نویسندگان [English]

  • Abolfazl Bazargan
  • Hossein Pour Ahmadi
Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Six years after the Syria crisis, this conflict has turned into an international human rights disaster. I.R.Iran, which has supported the Syrian government over these years, has been facing a lot of challenges. So the understanding and explaining of Syria's position and importance to foreign policy of the Islamic Republic of Iran has become very important. In this way, given the current realities and situations in the Middle East recently, the importance of the question in the present study is that "what is the real significance of Syria for the foreign policy of the Islamic Republic of Iran?In other words, why does the Islamic Republic of Iran consider the strategic importance for relations with Syria? Following this question, some argued that Syria has a strategic regional depth for the foreign policy of the Islamic Republic of Iran, and claim that Iran's alliance with Syria is a deterrent to regional threats, especially against Israel. On the contrary, the opponents of this claim consider Iran's unity with Syria in a region of extreme conditions and intense regional conflicts as an exciting factor in exacerbating the threats against the Islamic Republic of Iran and, ultimately, the instability in the whole region. The present study seeks to clarify this dichotomy and to examine the dimensions and implications of Iran's strategic alliance with Syria and Iran's support for the Syrian government in its recent crisis. Getting a comprehensive and complete answer to this question that “What is the real position of Syria in the foreign policy of the Islamic Republic of Iran? is one of the main goals of this research among all the various and completely contradictory views.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Foreign Policy
  • Regional Security
  • Strategic Depth
  • National Intrests
  • National Security
  • Middle East

مراجع

  1. الف) منابع فارسی
  2. آجرلو، حسین. (1390). تحلیلی بر جایگاه سوریه در حمایت از مقاومت، فصلنامه مطالعات فلسطین، 15: 76 – 57.
  3. آدمی، علی و کشاورز. (1394). جایگاه مجموعه امنیتی محور مقاومت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، 4،2: 19 -1.
  4. آدمی، علی. (1391). انقلاب اسلامی، بیداری اسلامی، پروژه ایران هراسی دولت‌های عربی منطقه، پژوهش‌نامه انقلاب اسلامی، 1391، 2:160-141.
  5. اسدی، علی‌اکبر. (1391). بحران سوریه و تاثیر آن بر بازیگران و مسائل منطقه‌ای، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، 50: 178 – 147.
  6. اسماعیلی، علی. (1393). عوامل گسترش روابط سوریه با ایران از صعود بشار اسد به قدرت تا ناآرامی‌های اخیر سوریه، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، 9: 164-137.
  7. امیدی، علی. (1395). فرسایشی شدن جنگ سوریه، خبرگزاری ایسنا، 12 دی 1395.
  8. امینی، علی‌اکبر. (1392). منافع آشکار و پنهان بازیگران منطقه‌ای در تحولات سوریه، سپهر سیاست، 1: 46-77.
  9. برزگر، جعفر. (1396). تضعیف جایگاه ایران در افکار عمومی جهان، سرویس بین‌المللی فردا، سایت خبری فردا، 26، آذر،1396.
  10. بشارتی، محمدرضا. (1395). بررسی نقش قطر در بحران سوریه و تأثیر آن بر امنیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مدیریت و پژوهش‌های دفاعی، 80: 59-92.
  11. بلیس و اسمیت. (1392). جهانی‌شدن سیاست، روابط بین‌الملل در عصر نوین، تهران: ابرار معاصر.
  12. بوزان، باری. (1381). خاورمیانه، ساختاری همواره کشمکش‌زا، فصلنامه سیاست خارجی، 3: 688 – 630.
  13. بیلگین، پینار. (1393). امنیت منطقه‌ای خاورمیانه، تهران: ابرار معاصر.
  14. پور احمدی میبدی، حسین. (1394). انواع مدل‌های اسلام سیاسی و تعامل آن‌ها با سیاست جهانی، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، 33 – 9.
  15. پوراحمدی میبدی، حسین. (1392). ارزیابی ابعاد حمله نظامی احتمالی به جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه راهبرد دفاعی، 11: 205 – 165.
  16. تقی زاده داوری، محمود. (1394). شیعه و مذاهب دیگر، حوزه‌های تعاملی و چالشی، فصلنامه شیعه شناسی، 2: 80-178.
  17. جانسیز، احمد. (1393). رویارویی ایران و عربستان در بحران سوریه، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، 1393: 92-67.
  18. جانسیز، احمد. (1395). سیر تحول همگرایی ایران و سوریه از آغاز هزاره سوم تا بیداری اسلامی، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، 36: 65- 43.
  19. چوگانی، حسن. (1395). بررسی بحران داخلی سوریه و علل شکل‌گیری گروه‌های تروریستی، مجله تحقیقات جدید در علوم انسانی، 16: 1 – 21.
  20. حافظ نیا، محمدرضا. (1389). روابط ایران و کشورهای عربی پس از حمله آمریکا به عراق، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، 62: 9 – 26.
  21. حسینی و دهشیری. (1394). تأثیر جهانی شدن بر معمای امنیتی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه روابط خارجی، 25: 92 – 65.
  22. خلیل پور، محمد. (1395). منطق حضور ایران در سوریه، قم: موسسه دارالهجره.
  23. درویشی سه تلانی، فرهاد. (1395). بررسی سازه‌انگارانه و نئورئالیستی روابط راهبردی ایران و سوریه، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، 35: 67-86.
  24. خسروی باب اناری، ملک تاج. (1396). رویکرد سیاست خارجی دولت یازدهم نسبت به نظم و امنیت منطقه خاورمیانه، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، 1396، 39: 31- 58.
  25. دهشیری، محمدرضا. (1394). رویکرد جمهوری اسلامی ایران در تحولات کشرهای خاورمیانه پس از 2011، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، 4، 15:78- 55.
  26. دهقانی فیروزآبادی، سید جلال. (1390). نوواقع‌گرایی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست خارجی، 2: 276 – 298.
  27. دهقانی فیروزآبادی، سید جلال. (1393). نظریه‌های همگرایی منطقه‌ای، تهران: مخاطب.
  28. رضازاده و نجفی. (1395). جایگاه سوریه در سیاست خارجی ج. ا. ایران، سیاست دفاعی، 145- 190.
  29. ساعی، احمد. (1389). ثبات هژمونیک و بحران در نظام اقتصاد جهانی، فصلنامه سیاست، 32: 143- 160.
  30. سلیمی، حسین. (1393). منافع ملی جمهوری اسلامی ایران: تداوم یا انقطاع حمایت از نظام کنونی سوریه، فصلنامه سیاست دفاعی، 89: 104- 71.
  31. سلیمی، عبدالسلام. (1397). افزایش انتقادات کارشناسان ایرانی از سیاست حضور در سوریه، تاثیر حملات شیمیایی دوما، خبرگزاری آناتولی، فوریه 2018.
  32. سمیعی پنجی، ندا. (1394). دستاویزی به نام حقوق بشر، سرویس خبری کیهان، روزنامه کیهان، 4 دی 1394.
  33. سیمبر، رضا. (1393). مؤلفه‌های اساسی محیط امنیتی ایران و سوریه، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، 9: 178 – 143.
  34. شهرام نیا، امیر مسعود؛ مرادی، اسد اله. (1394). امنیت منطقه‌ای ایران و بحران سوریه، پژوهش‌های راهبردی سیاست، 4،15: 152 – 125.
  35. صادقی، سید شمس‌الدین. (1394). تحلیل مواضع ایران در قبال سوریه، فصلنامه جستارهای سیاسی معاصر، 15: 1223- 144.
  36. صادقی، شمس‌الدین. (1394). بحران سوریه و مناقشه ژئوپولیتیک قدرت‌های منطقه‌ای، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، 1394، 107-128.
  37. عباسی، مجید. (1394). بحران سوریه و تبلور نظریه نوواقع‌گرایی، رهیافت انقلاب اسلامی، 32: 85-134.
  38. عزتی، عزت اله. (1387). غرب آسیا نظام بین‌الملل و همگرایی منطقه‌‌ای، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، تهران.
  39. عطاری، علیرضا. (1395). تلاش‌های ایران: موازنه سیاسی با قدرت‌های خارجی، رهیافت تاریخی،14: 95-113.
  40. علیزاده طباطبائی. (1387). گسترش روابط ایران و سوریه: منافع متقابل و ثبات منطقه‌ای، ماهنامه رویدادها و تحلیل، 224: 81 – 78.
  41. علی محمدی، شیوا. (1396). بررسی مشروعیت نظامی ایران در مخاصمه مسلحانه سوریه در پرتو اصول حقوق بین‌الملل، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، 1396، 2: 161 – 189.
  42. فریدمن، لارنس. (1390). بازدارندگی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  43. قادری کنگاوری، روح الله. (1394). نظریه مقاومت و نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: مخاطب.
  44. قاسمی، فرهاد. (1394). نظریه‌های روابط بین‌الملل و مطالعات منطقه‌ای، تهران: میزان.
  45. کامروا، مهران. (1391). خاورمیانه معاصر، تهران: قومس.
  46. کرمی، جهانگیر. (1384). محیط امنیتی خاورمیانه و سیاست دفاع جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست دفاعی، 53: 29 – 58.
  47. کریمخانی، احد. (1395). بررسی نقش آمریکا در بحران سوریه و تاثیر آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران (2011 تا 2016)، مجله مدیریت و پژوهش‌های دفاعی، 5: 110-73.
  48. کیایی، مهرداد. (1391). بحران سوریه: ویژگی‌ها و تفاوت‌ها، ماهنامه رویدادها و تحلیل‌ها، 269:32-25.
  49. متقی، ابراهیم. (1394). بررسی سیاست خارجی ایران در قبال بحران سوریه، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی، 24- 6.
  50. مرادی، اسدالله. (1394). بحران سوریه و امنیت منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، 1394،45: 54-71.
  51. مصلی نژاد، عباس. (1390). تحلیل سیاست موازنه قدرت ایران در رهیافت رئالیستی و نئورئالیستی، فصلنامه پژوهش-های روابط بین‌الملل، 1: 158 – 131.
  52. مورگنتا، هانس. (1372). سیاست میان ملت‌ها، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
  53. ناجی، ناصر. (1394). آینده سیاسی و منافع استراتژیک ایران، فصلنامه جغرافیای سرزمین، 45: 51- 66.
  54. نجات، سید علی. (1396). بحران سوریه و بازیگران منطقه‌ای، تهران: ابرار معاصر.
  55. نجات، علی. (1392). بررسی جایگاه جمهوری اسلامی ایران در بحران سوریه، پژوهش‌های سیاسی، 8: 29 – 49.
  56. نطاق پور، مهدی. (1392). نقش اخوان المسلمین، در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، مدیریت و پژوهش-های دفاعی، 71: 99 – 126.
  57. نیاکویی، امیر. (1391). بازیگران معارض در بحران سوریه، فصلنامه مطالعات روابط خارجه، 1391،16: 28- 51.
  58. نیاکویی، سید امیر. (1394). ماهیت راهبرد عربستان سعودی علیه انقلاب اسلامی ایران در منازعات سوریه و عراق، پژوهش‌نامه انقلاب اسلامی، 17: 110 – 95.
  59. هتنه، بیوردن. (1391). منطقه‌گرایی نو و آینده امنیت و توسعه، تهران: وزارت امور خارجه.
  60. هینه بوش، ریموند. (1390). سیاست خارجی کشورهای خاورمیانه، تهران: دانشگاه امام صادق.
  61. یونیسف. (1395). بیانیه فاجعه حقوق بشری در سوریه، صندوق کودکان ملل متحد، 15 آذر 1396.
  62. ب) منابع انگلیسی
  63. Al Samadi, Fatima. (2014). Implications of The Syrian War On The Iranian Economy Irans Nuclear: The Future of Re-Extention, AlJazira Center For Studies, 2014 – 12.
  64. Bazoobandi, sara. (2014). Iran regional policy: Intrests and Challenges, ISPI Analysis, NO.275, nov, 2014.
  65. Brafri, Barak. (2016). The Real Reason Why Iran Backs Syria, The National Interest, January.
  66. Buzan, Barry. (2003). Regions and Powers: The structure of Internation Security, New York, Cambridge University Press.
  67. Chatham, House. (2014). Syria and it neighbours: regional dimensions of the conflict, Middle east and North Africa Summary.
  68. Dark, Edward. (2013). Rise of Islamic front a disaster for Syria, Al-monitor.com,en,originals, 2013-12.
  69. Deutsche Welle. (2015). Iran Struggle with Syrian war's Costs, DW.com, jan, 22, 2015.
  70. Friedman, Goerge. (2011). Syria, iran and the balance of power in the middle east, Stratfor, 22 November 2011.
  71. Fulton, Will. (2016). Iranian Strategy in Syria, joseph holiday and sam wyer, 2016, middle east security project, united states.
  72. Hanauer, Lary. (2016). Israel’s intrests and options in Syria, Land.org/Content/perspectives/185.
  73. Hokayem, Emile. (2012). Syria and its neighbours survival, Global politics and strategy, Vol, 54-2.
  74. Johnson, M. (2011). Hidden influences The Iranian Street Opinion of Tehran s Role in the Syrian Crisis, Swedish Defence Research Agency, Report No. 4947.
  75. Morgan, Jack. (2015). Iran and Syria: Shia Governments, A Quarterly Journal Of Political Research, Summer 2015, pp 61-99.
  76. Mukarram, Ranina. (2013). Iran Foreign Policies on Syrian Crisis, Digital Journal.com/ politics,Articles, 330669-6.
  77. Phenomena, Brian Barry, Power and political Theory, London: wiley
  78. Segabor, Kareem. (2014). Iran, the first suspect of Syrian Conflict, international Al Peace, AlWatan, 2014-21.
  79. Shahidsales, Shahir. (2018). Iran Facing Israel in Syria war, Middle East Eye, Columns, feb,16, 2018.
  80. Smith, Ben. (2012). Syria: no end in sight, House of Commons Library, Research Briefings, RP 12-48.
  81. Solomon, Jay and Nour Malas. (2011). Syria would cut iran Military Tie, Opposition Head, WSJ.com, December second, SB100142 – 194.
  82. Solomon, Erika. (2017). Iran Faces Uphill Battle in Syria War, Financial Times, Beirut, Feb, 14, 2017.
  83. Varghese, Johnlee. (2013). Syrian Crisis and the Irans Economic Sanctions, Leaflets by the Middle east Center for strategic and international studies, London, 2013, 671.
  84. Zarif, Mohammad javad. (2015). Peace in Syria is vital: and its within our grasp, The Gaurdian, 2015, December 18.
رهیافت‌های سیاسی و بین ‌المللی
دوره 11، شماره 1
فروردین 1397
صفحه 84-113

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار