بررسی مفهوم، جایگاه و برون‌دادِ «عقلانیتِ ‌سنجش‌گرانه» در نظریه ی عدالت‌ رالز

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشکده‌ی روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه

چکیده

گرانیگاه نظریه­ ی جان رالز درباره عدالت، نحوه­ ی گزینش دو اصل عدالت به‌گونه‌ای است که طرف‌های گفتگو، میزان بروز خطا در انتخاب‌های خود را به حداقل ممکن کاهش دهند. رالز بر پایه ­ی اصول نظری در انتخاب عقلانی بر مدار تقدم حق بر خیر، اصول برنامه­ ی عقلانی برای انتخاب خیر، به­ ویژه عقلانیت سنجش‌گرانه و نیز گزینش قراردادگرایی که برخلاف رویکردهای غایت‌گرا و شهودگرا انتخاب‌ها را در قلمرو حق محدود می­ کند می‌کوشد راه انتخاب عقلانی را هموار سازد. بدین سان، اشخاص عاقل، آزاد و برابر از رهگذر گفتگوی متأملانه با خود و با هم ­ترازان خود، حول محور عدالت به گزینش عقلانی می‌پردازند. در پژوهش حاضر، روش تحلیل مفهومی و ارزیابی انتقادی بر پایه ­ی فلسفه ­ی تحلیلی به‌کار گرفته شده است. بحث اساسی در این مقاله آن است که عقلانیت سنجش‌گرانه­ی رالز چگونه و از چه راهی به توافق میان شهروندان می‌انجامد. یافته‌های این پژوهش، پس‌از سنجش ظرفیت‌های اصول یادشده و خاصه عقلانیت سنجش‌گرانه در عرصه­ ی رسیدن به انتخاب، دست­یابی شهروندان به توافق از رهگذر گفتگو در جهت حل و فصل مسائل کلان اجتماعی و سیاسی است. نظریه­ ی منطقی و به‌سامان رالز در این زمینه، به ­مثابه پشتوانه ­ی ستبرِ فلسفی، ظرفیت‌ها و امکانات انجام گفتگوی مؤثر و سرانجام نیل به توافق‌های بنیادینِ جمعی را درحد امکان افزایش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Evaluation of Status and Output of “Deliberative Rationality “in Rawls’ Theory of Justice

نویسنده [English]

  • Seyed Ali Mahmoudi
Ministry of Foreign Affairs
چکیده [English]

The foundation of John Rawls’ theory of justice is how to choose two principles of justice in a manner that the parties of dialogue reduce the level of their mistakes at least possible in their choices. Biased upon the theoretical principles in rational choices, deliberative rationality in particular, and also choosing constructivism- contrary to teleological and intuitional approaches which circumscribe options in the realm of right- Rawls makes an attempt to open path to a rational choice. Hence, rational, free and equal persons, choose the principles of justice through a considered dialogue with each other, and also with their yokefellows. In this research, I have used the methodology of conceptual analysis and critical evaluation on the basis of analytical philosophy. In this article, the core of the argument is that how and in which manner, Rawls’ deliberative rationality ends to an agreement among citizens. After the assessment of above-mentioned principle, the deliberative rationality in particular to attain a choice, the outcome of the research is access of citizens to agreement through thoughtful dialogue in order to solve macro social and political problems. In this regard, Rawls’ logical and well-organized theory as a strong philosophical support, increases the capacities and possibilities of effective dialogue, and eventually possible achievement to common fundamental agreements.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contract Theory
  • Deliberative Rationality
  • Priority of Right over Good
  • Rational Choice
  • Theory of Justice

مراجع

  1. الف) منابع فارسی
  2. بشیریه، حسین. (1380). تاریخ اندیشه‌ی سیاسی در قرن بیستم، لیبرالیسم و محافظه‌کاری، چاپ سوم، تهران: نشر نی.
  3. رالز، جان. (1383). عدالت به‌مثابه انصاف، ترجمه‌ی عرفان ثابتی، تهران: انتشارات ققنوس.
  4. رورتی، ریچارد. (1385). اولویت دموکراسی بر فلسفه، ترجمه‌ی خشایار دیهیمی، چاپ دوم، تهران: طرح نو.
  5. سندل، مایکل. (1374). لیبرالیسم و منتقدان آن، ترجمه‌ی احمد تدین، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  6. گنسلر، هری جی. (1395). درآمدی جدید به فلسفه‌ی اخلاق، ترجمه‌ی حمیده‌ی بحرینی، چاپ پنجم، ویراست دوم مولف، تهران: نشر آسمان خیال.
  7. لنساف، ایچ. مایکل. (1385). فیلسوفان سیاسی قرن بیستم، ترجمه‌ی خشایار دیهیمی، تهران: نشر ماهی.
  8. مارش و استوکر. (1395). روش و نظریه در علوم اجتماعی، ترجمه‌ی امیر محمد حاجی یوسفی، چاپ نهم، ویراست جدید، تهران: پژوهشکده‌ی مطالعات راهبردی.
  9. محمودی، سید علی. (1376). عدالت و آزادی، گفتارهایی در باب فلسفه‌ی سیاست، تهران: موسسه-ی فرهنگی اندیشه‌ی معاصر.
  10. محمودی، سید علی. (1393 الف). درخشش‌های دموکراسی، تأملاتی در اخلاق سیاسی، دین و دموکراسی، تهران: موسسه‌ی فرهنگی اندیشه‌ی معاصر.
  11. محمودی، سید علی. (1393ب). خرد سیاسی، جستارهایی در آزادی، اخلاق و دموکراسی، تهران: نشر نگاه معاصر.
  12. محمودی، سید علی. (1383). جان رالز و نوزایی فلسفه‌ی سیاسی، اقتصاد و جامعه، فصلنامه‌ی موسسه‌ی دین و اقتصاد، سال اول، بهار، صص1123-112.
  13. محمودی، سید علی. (1396). فلسفه‌ی هم‌آوایی آزادی و عدالت در نظریه‌ی عدالت جان رالز، پژوهشنامه‌ی علوم اجتماعی، سال دوازدهم، شماره 2، صص 84-57.
  14. همپتن، جین. (1380). فلسفه‌ی سیاسی، ترجمه‌ی خشایار دیهیمی، تهران: طرح نو.
  15. ب) منابع انگلیسی
  16. Bullock, Alan; Stallybrass, Oliver. (1986). The Fontana Dictionary of Mother Thought, London: Fontana/Collins.
  17. Daniels, Norman. (1985). Reading Rawls, Critical Studies of A Theory of Justice, Oxford, Basil Blackwell.
  18. Horton, John. (1986). Political Philosophy and Politics, Adrian Leftwich (ed.), What is Politics?, The Activity and its Study, Oxford: Basil Blackwell.
  19. Merriam-Webster’s Collegiate Dictionary. (1993). Tenth Edition, Massachusetts, U.S.A., Merriam-Webster, Incorporated Springfield.
  20. Mulhall, Stephen; Swift, Adam. (1995). Liberals and Communitarian, Oxford, Blackwell.
  21. Oakeshott, Michael. (1983). The Activity of Historian, in Preston King (ed.). The History of Ideas, London, Croom Helm.
  22. Popkin, H. Richard; Avrum Stroll. (1998). Philosophy, New Revised Edition, London, Heinemann.
  23. Raphael, D. D. (1983). Problems of Political Philosophy, Revised Edition, London: MacMillan.
  24. Rawls, John. (1986). A Theory of Justice, Oxford, Oxford University Press.
  25. Rawls, John. (1993). Political Liberalism, New York, Columbia University Press.
  26. Sandel, Michael. (1987). Liberalism and the Limits of Justice, Cambridge, Cambridge University Press.
  27. Saward Michael. (2002). Rawls and Deliberative Democracy, Maurizio Passerin D’Entreves (ed.). Democracy as Public Deliberation: new perspectives, Manchester and New York, Manchester University Press, pp.112-130.
  28. Walzer, Michael. (1990). A Critique of Philosophical Conversation, The Philosophical Forum, vol. 21,pp. 182–196.
  29. White, Angela D. (2012). A Rawlsian Idea of Deliberative Democracy, a PhD Thesis, Angela Dawn White 2011 School of Graduate and Postdoctoral Studies, The University of Western Ontario, London, Ontario, Canada, Scholarship@Western.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار