نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
یکی از مهمترین موضوعاتی که در سالهای اخیر ذهن دانش پژوهان، سیاستگذاران فرهنگی و آموزشی و حتی مقامات عالی کشور را به خود مشغول کرده، زمینهسازی برای تولید دانش بومی و نیل به چنین دانشی است. دانش روابط بین الملل نیز از این دغدغه جدا نبوده و همیشه این بحث وجود داشته که تا چه حد تولید دانش بومی در این رشته صورت گرفته است. یکی از پایههای تدوین نظریههای بومی روابط بین الملل، توجه به سنتهای فکری در طول تاریخ یک کشور است. سعدی از جمله شاعران ایرانی است که در نظم و نثر خود به حوزه ی سیاست و حکومت توجه نشان داده است. بر این اساس، سؤال اصلی پژوهش این است که نگاه سعدی به جهان و روابط با سایر دولت ها در قالب کدام سنت نظری جای می گیرد؟ هدف از انجام این پژوهش، شناخت و معرفی سرمایه های فکری و اندیشه ای ایرانیان برای بهره گیری در تولید نظریه های بومی روابط بین الملل در آینده است. فرضیه پژوهش- همانگونه که در تصویرسازی های انجام شده از سعدی در جامعه وجود دارد- بر تعلّق وی به نظریه لیبرالیسم (شاخه آرمان گرایی) تأکید دارد. برای آزمون فرضیه، از روش مقایسه ای استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که از مجموع نظریههای طرح شده در قرن بیستم، دو سنت واقعگرایی و آرمانگرایی را بهخوبی میتوان در آثار سعدی یافت. آنچه سعدی را در این میان متمایز میسازد، سیر اندیشه ی وی از واقعگرایی یا آرمانگرایی محض به سوی واقعگرایی عملگرایانه است که در کمتر اندیشمند و نظریه پردازی مشاهده میشود.