تغییرات اقلیمی و پیامدهای آن بر امنیت ملی ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

10.29252/piaj.2022.228257.1280

چکیده

سیاره زمین اثرات فزاینده تغییرات اقلیمی و افزایش در فراوانی و بزرگی رخدادهای شدید جوی را تجربه می­کند. تبعات تغییر اقلیم مانند گرمای شدید، کم­آبی، خشکسالی، سیل، بیابان­زایی، فرونشست زمین و ریزگردها در ایران نیز با شتاب در حال آشکار شدن است. پژوهش حاضر با بهره­گیری از تعریف موسع از امنیت بدنبال پاسخ به این پرسش است که آیا پیامدهای تغییر اقلیم تهدیدی برای موجودیت و امنیت ملی ایران می­باشد؟ فرضیه مقاله اینگونه تدوین یافته که تغییر اقلیم یک ابر ­بحران و تهدید امنیتی بلاواسطه بوده که می­تواند کشور را از درون با تنش­های اجتماعی، آوارگی جمعیت، فقر و بی‌ثباتی اقتصادی، نارضایتی از حکومت و کاهش مشروعیت آن مواجه سازد. در بیرون نیز می­تواند مبنای اتحادها و ائتلاف­ها و درگیری­ میان ایران و همسایگانش بر سر حوضه­های آبریز مشترک باشد. یافته­های پژوهش گویای آن است که دولت ایران باید استراتژی «بی­تصمیمی» را کنار گذاشته و در حوزه سیاست «علیا» یا سخت با پیامدهای فراگیر و غیرقابل پیش­بینی تغییر اقلیم که می­تواند در جایگاه دوم بعد از یک جنگ اتمی قرار گیرد، مقابله نماید. چارچوب نظری پژوهش نظریه امنیتی کپنهاگ و روش پژوهش توصیفی- تحلیلی می­باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Climate change and its Consequences for Iran's National Security

نویسنده [English]

  • Farshad Roomi
Department of Political Science, Faculty of Law and Political Science, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

The planet Earth is experiencing the increasing effects of climate change. The consequences of climate change, such as extreme heat, water shortage, drought, floods, desertification, micro dusts, are also rapidly becoming apparent in Iran. This article answers this question that “Are the consequences of climate change a threat to the existence and national security of Iran?” The hypothesis of the article is formulated in such a way that “climate change is a super-crisis and immediate security threat that can face the country from the inside with economic instability, social tensions, displacement of the population and a decrease in government legitimacy. From the external aspect, it can also be the basis of alliances and coalitions and conflicts between Iran and its neighbors over common watersheds.”
The results of the research show that Iran's government should overcome the strategy of indecision in the issue of climate change consequences. Because the widespread and unforeseen of climate change can be second only to a global nuclear war. The theoretical framework of this article is Copenhagen security theory and the research method is descriptive-analytical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Global warming
  • Hydro-hegemony
  • Economic collapse
  • Public dissatisfaction

مراجع

  • ابراهیمی، نبی­الله (1386)، «تاملی بر مبانی و فرهنگ مکتب کپنهاگ»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 21، شماره 2، تابستان 1386، صص458- 439 .
  • اسنایدر، کریک (1384)، امنیت و استراتژی معاصر، ترجمه سید حسین محمدی نجم، تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دانشکده فرماندهی و ستاد جنگ، دوره عالی جنگ.
  • اطاعت، جواد & ورزش، اسماعیل (1391)، «هیدروپولیتیک هیرمند: دلایل، آثار و پیامدها»، پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره 80 . صص 212 -193.
  • بخشایشی­اردستانی، احمد (1396)، «دیپلماسی برای محیط­زیست»، دیپلماسی ایرانی، 13 تیر 1396، قابل دسترس در: http://irdiplomacy.ir/fa/news/1969773/
  • برنا، رضا & فرزانه، مهسا (1398)، «گردوغبار و اثرات آن بر محیط­زیست و راهکارهای کاهش»، کنفرانس گردوغبار در جنوب غرب آسیا، اردیبهشت 1398. صص. 9-1.
  • بوزان،باری (1378). مردم، دولت­ها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده راهبردی.
  • بیاتی، پریسا & نادی، رویا (1393)، «گردوغبار و اثرات منفی آن بر سلامتی»، محیط­زیست و اقتصاد، کنفرانس بین­المللی توسعه پایدار، راهکارها و چالش­ها با محوریت کشاورزی، منابع طبیعی، محیط­زیست و گردشگری، صص.6-1.
  • پایگاه خبری انتخاب (1401). «تکان دهنده مثل کاهش سطح روزانه ۵۰۰ هکتار جنگل و مرتع در ایران»، 21 خرداد 1401، قابل دسترس در: https://www.entekhab.ir/fa/news/680460/
  • جلالی، محمد & افشاری، مریم & مزینانیان، زینب (1399)، «تأثیر ابعاد زیست محیطی تغییرات اقلیمی بر امنیت ملی»، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط­زیست، دوره 22، شماره 9. صص. 190-179.
  • خبرگزاری جمهوری اسلامی (1401). «شمار فوتی‌های سیلاب‌های اخیر به ۶۹ تن رسید»، 9 مرداد 1401، قابل دسترس در: https://www.irna.ir/news/84839508/
  • خبرگزاری ایسنا (1401). «اقلیم، زلزله و سیل عوامل جدید کوچ اجباری۸۰ درصد جمعیت کشور اثرات بیابان‌زایی را حس می‌کنند»، 25 اردیبهشت 1401، قابل دسترس در: https://www.isna.ir/news/1401022516194/
  • خبرگزاری مهر (1400)، «اختصاص ۳۷۰ میلیون یورو برای مقابله با گردوغبار در کشور»، 25 شهریور، قابل دسترس در: https://www.mehrnews.com/news/5306011D8
  • درویش، محمد (1395)، «طرح ترکیه بیشتر نقاط کشورمان را زیر گرد و خاک می‌برد»، خبرگزاری ایمنا، 2 شهریور، قابل دسترس در: https://www.imna.ir/news/244120/
  • رحیمی آشتیانی، دلیله (1398)، «سیاست آبی ترکیه و تاثیر آن بر امنیت خاورمیانه»، وبسایت خبر آنلاین، 15 آذر ، قابل دسترس در: https://www.khabaronline.ir/news/1328345/
  • دهقانی، رضا (1400)، «غرب آسیا تشنه است؛ بی­آبی، بحرانی که هنوز جدی گرفته نمی‌شود»، خبرگزاری فارس، 5 آذر، قابل دسترس در:https://www.farsnews.ir/news/14000904000539/
  • زارع، مهدی (1401)، «طوفان‌ و گرد و غبار مرز نمی‌شناسند»، روزنامه آرمان ملی، کد خبر 336431. 19 خرداد 1401، ص.9.
  • سازمند، بهاره (1392)، «تغییر اقلیم و امنیت زیست­محیطی جنوب شرقی آسیا؛ واکاوی فعالیت­های آ.سه.آن»، فصلنامه سازمان­های بین­المللی، سال اول، شمارۀ صص.98-73.
  • سعادتمند، آریا (1401)، «سد ایلیسو چه بر سر ایران می­آورد؟»، پایگاه خبری-تحلیلی نواندیش،22 فروردین، قابل دسترس در: https://noandish.com/fa/news/139948/
  • صمدی، رقیه (1401)، «اقلیم، زلزله و سیل عوامل جدید کوچ اجباری»، پایگاه خبری انتخاب، 25 اردیبهشت 1401، قابل دسترس در: https://www.entekhab.ir/fa/news/676437/
  • عبداله­خانی، علی (1398)، نظریه­های امنیت، تهران: انتشارات ابرار معاصر، چاپ پنجم.
  • عراقچی، عباس (1393)، «دیپلماسی آب، از منازعه تا همکاری»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره 3، شماره 4. زمستان، صص 119-91.
  • عسگری بزایه، فاطمه & محمدزاده، رویا & آذین­فر، یدالله (1399)، «آب و چشم­انداز آن در منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا)»، مجله آب و توسعه پایدار، سال هفتم، شماره 2. صص. 44-33.
  • کاویانی­راد، مراد (1395)، «آشفتگی الگوی بارش و ناکارآمدی مدیریت بحران»، مجله دیده­بان امنیت ملی، شماره 49-48،  فروردین و اردیبهشت ، صص.28-23.
  • گوترش، آنتونیو(2021)، «داریم قبرهای خودمان را می‌کنیم»، سخنرانی دبیرکل سازمان ملل در بیست­ و ششمین کنفرانس اقلیمی سازمان ملل در اسکاتلند، ۱ نوامبر   https://www.bbc.com/persian/world-59114612
  • لی، جیمز آر (1392)، تغییرات اقلیمی و درگیری­های مسلحانه، ترجمه جعفر حسن­پور، چاپ اول، ناشر: مرکز آموزشی شهید سپهبد صیاد شیرازی.
  • محسنی بندپی، انوشیروان (1401)، «تنش آبی در ایران»، خبرگزاری دانشجویان ایران، 23 خرداد، قابل دسترس در: https://www.isna.ir/news/1401032316012/
  • مرگن، لیلا (1401)، «خداحافظی ایران با ارس»، پایگاه خبری انتخاب، 7 اردیبهشت 1401، قابل دسترس در: https://www.entekhab.ir/fa/news/673478/
  • مشرق نیوز (1400)، «افتتاح سد «ایلیسو» و تکمیل جنگ آبی ترکیه علیه کشورهای همسایه»، 17 آبان، قابل دسترس در: https://www.mashreghnews.ir/news/1296300/
  • مقدسی، شبنم (1398)، «بحران آب ایران و تنش‌های اجتماعی»، خبرگزاری ایرنا، دوم تیر 1398، قابل دسترس در:

https://plus.irna.ir/news/83358938/

  • هیئت بین‌دولتی در زمینۀ تغییرات آب­وهوایی سازمان ملل (2018)، «گزارش سال 2018 برنامۀ محیط­ زیست سازمان ملل متحد»، مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، قابل دسترس در: https://www.ical.ir//UploadedData/284/Contents/637119126667639698.pdf
  • Alam, Mayesha & Bhatia, Rukmani & Mawby, Briana (2015), Women and Climate Change: Impact and Agency in Human Rights, Security, and Economic Development, Georgetown Institute for Women, Peace and Security.Pp.1-72. Available at: https://giwps.georgetown.edu/wp-content/uploads/2017/09/Women-and-Climate-Change.pdf.
  • Antonellia, Marta & Tamea, Stefania (2015), Food-water security and virtual water trade in the Middle East and North Africa, International Journal of Water Resources Development, Vol. 31, No. 3, Pp.326-342.
  • Brian La Shier & James Stanish (2017), The National Security Impacts of Climate Change, The Environmental and Energy Study Institute (EESI), December 2017, Pp.27-43. Available at: https://www.eesi.org/files/IssueBrief_Climate_Change_Security_Implications.pdf
  • Czulda, Robert (2022), Iran’s Water Security: An Emerging Challenge. Middle East Policy. 2022; Pp.1–11. https://doi.org/10.1111/mepo.12626.
  • Dokos, Thanos (2008) Climate Change: Addressing the Impact on Human Security. International Institute for Environment and Development, London, May, 2008. Pp.7-13. Available at: https://www.files.ethz.ch/isn/91296/PolicyPaper_CC_HSN.pdf
  • Elmore, Lauren (2021), The Implications of Climate Change in Iran, American Iranian Council,  
  • July 27, 2021, Available at: http://www.us-iran.org/news/2021/7/2/covid-19-in-iran r6by5#:~:text=Climate%20change%20has%20undoubtedly%20damaged,overall%20stability%20of%20Iran's%20economy.
  • Gleick, Peter H. (2014), Water, Drought, Climate Change, and Conflict in Syria. American Meteorological Society, Vol. 6. July 2014. Pp. 331-340.

‒     Hass, Richard (2002), As the World Burns: The battle against climate change is being lost, Council on Foreign Relations, July 25. Available at: https://www.cfr.org/article/world-burns

  • Hill, Alice & Martinez-Diaz, Leonardo (2020), Adapt or Perish: Preparing for the Inescapable Effects of Climate Change, Foreign Affairs, Jan/Feb 2020.
  • (Hill & Martinez-Diaz, 2020).
  • Huq, Saleemul (2008), The Impact of Climate Change on Human Security, International Institute for Environment and Development, London, May, 2008. Pp. 68-84. Available at: https://www.files.ethz.ch/isn/91296/PolicyPaper_CC_HSN.pdf
  • Lukas, Stefan(2020), Adding Fuel to the Fire: The Underestimated Effects of Climate Change on Security Policy, Illustrated by the Example of the Middle East, Federal Academy for Security Policy, Security Policy Working Paper, No. 3. 2020, https://www.baks.bund.de/sites/baks010/files/working_paper_2020_3_1.pdf
  • Madani, Kaveh & AghaKouchak, Amir& Mirchi, Ali (2016), Iran’s Socio-economic Drought: Challenges of a Water-Bankrupt Nation, Iranian Studies, Vol. 49. No. 6. Pp. 997–
  • Madani, Kaveh (2014), Water management in Iran: What is causing the looming crisis? , Journal of Environmental Studies and Sciences, No. 4. Pp.1-15.
  • Mcdonald, Matt (2013), Discourses of Climate Security, Political Geography, 2013 No.33 Pp.42-51.
  • Michel, David (2017), Iran’s Impending Water Crisis, 21 March 2017. Pp.168-188. In book: Water, Security and US Foreign Policy, Publisher: Routledge. Available at: https://www.researchgate.net/profile/DavidMichel2/publication/327752628_Iran%27s_Impending_Water_Crisis/links/5dc98bf5a6fdcc57504066a7/Irans-Impending-Water-Crisis.pdf
  • Sagatom, Saha (2019), How climate change could exacerbate conflict in the Middle East, Atlantic Council, May 14, 2019, Available at: https://www.atlanticcouncil.org/blogs/menasource/how-climate-change-could-exacerbate-conflict-in-the-middle-east/
  • Schaar, Johan (2019), A Confluence of Crises: On Water, Climate and Security in the Middle East and North Africa, Sipri Insights on Peace and Security, No.4. Pp.1-20.
  • United Nations (2022), Climate Action needed now, the United Nations country team website of I.R. Iran, 22 March 2022. Available at: https://iran.un.org/en/175463-climate-action-needed-now.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار