فلسفه ویتگنشتاین و پیامدهای سیاسی آن: مبنایی برای نقد ایدئولوژی در سیاست

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران

2 دانشگاه اصفهان

چکیده

فیلسوفان تحلیلی همواره در مظان اتهام بیرون راندن سیاست از فلسفه قرار دارند. در این میان، ویتگنشتاین از زمره  فیلسوفان تحلیلی است که فلسفه ­ی او را هم به ­دلیل آنچه «فقدان سویه ­های تئوریک سیاسی» می­نامند، مورد  غفلت قرار داده­ اند. پژوهش حاضر به­ دنبال اثبات خلاف این گزاره است؛ و در همین راستا، درصدد شناسایی بن­مایه ­ی سیاسی فلسفه­ ی ویتگنشتاین است. بدین­ ترتیب، سؤال اصلی این پژوهش این است که «آیا می­توان از فلسفه­ ی متأخر ویتگنشتاین، سیاست و نتایج سیاسی استخراج کرد؟ آیا این فلسفه با سیاست نسبتی دارد؟» پاسخ ما در این نوشتار آن است که: «فلسفه­ ی متأخر ویتگنشتاین می ­تواند دارای نتایج سیاسی باشد و قابلیت استخراج گزاره­ ها و آموزه­ های سیاسی را دارد». برای اثبات این گفته، بعد از اشاره به مقدمات روشی، هستی­شناسی و معرفت­ شناسی ویتگنشتاین، پیامدهای سیاسی فلسفه­ ی ویتگنشتاین شرح داده می­ شود. می­توان از این پیامدها در دوسطح سخن گفت. سطح اول، سطحی است که با توجه به مباحث ویتگنشتاین در باب زندگی روزمره و فرم زندگی، به ­نوعی تحلیل از سیاست با توجه به قوام یافتن سوژه در زندگی اجتماعی و توجه به مسائل مربوط به قومیت­ها و تنوعات فرهنگی دست می­ زند. سطح دومی که ما از آن سخن می ­گوئیم، مربوط می شود به نقد ایدئولوژی­ها و آموزه­ های سیاسی با استفاده از ابزار تحلیلی­ ای که ویتگنشتاین در اختیار ما قرار می ­دهد. یعنی با تکیه بر جنبه­ های نقادانه­ ی فلسفه­ ی او می ­توان به سراغ مکاتب و ایدئولوژی­های رایج سیاسی رفت و بنیان دعاوی آن­ها را مورد نقد قرار داد. در این مقاله برای اثبات فرضیه و با توجه به محدوده ی بحث، صرفاً به سطح دوم پیامدهای سیاسی فلسفه ­ی ویتگنشتاین، یعنی نقد ایدئولوژی اشاره می­شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Wittgenstein's philosophy and its political consequences: the basis for a critique of ideology in politics

چکیده [English]

Analytic philosophers are always accused of driving out the politics from philosophy. Among the analytic philosophers, Wittgenstein is one who has been neglected  because of what critics call "the lack of political theoretical level". This study seeks to prove a  proposition in contrary with this; and so wants to recognize the foundation of Wittgenstein's philosophy . Hence the main question is, "is it possible to draw politics and the political conclusions from Wittgenstein's later philosophy? is this philosophy related to politics? " Our answer in this article is that "Wittgenstein's later philosophy can have political consequences, and the ability to extract political statements and its teachings." To prove this, after referring to the methodology, ontology and epistemology, the political implications of Wittgenstein's philosophy is described. We can speak of the consequences at two levels. The first level, that according to Wittgenstein's discussion of everyday life and the life, the kind of analysis of the subject in public life and policy with respect to the consistency of the finding of issues relating to ethnicity and cultural diversity goes hand. The latter, refers to the critique of ideology and political doctrines using analytical tools that Wittgenstein puts at our disposal. It means relying on critical aspects of his philosophy can be common to the schools and political ideologies, and base their claims criticized. In accordance with the scope of this article to prove the hypothesis and only the second level of the political implications of Wittgenstein's philosophy, the critique of ideology is mentioned.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Witgenstein
  • Politics
  • Everyday Life
  • Form of Life
  • Critique of Ideology
  1. الف) منابع فارسی
  2. رورتی، ریچارد. (1390). فلسفه و آیینه طبیعت، ترجمه مرتضی نوری، تهران: مرکز.
  3. معینی علمداری، جهانگیر. (1390). روش شناسی نظریه های جدید در سیاست، تهران: دانشگاه تهران.
  4. ویتگنشتاین، لودویگ. (1380). پژوهش های فلسفی، ترجمه فریدون فاطمی، تهران: نشرمرکز.
  5. ب) منابع انگلیسی
  6. Baker, Gordon. (2004). Wittgenstein’s Method Neglected Aspects.
  7. Cavell, Stanley. (1969). Must We Mean What We Say?, New York: Oxford University Press.
  8. Cavell, Stanley. (1979). The Claim of Reason: Wittgenstein, Skepticism, Morality, and Tragedy, New York: Oxford University Press.
  9. Eccleshall ,Robert. (2004). Political ideologies: an introduction, Rutledge.
  10. Kripke, S. (1982). Wittgenstein on Rules and Private Language, Oxford: Blackwell.
  11. McGinn, Marie. (1997). Wittgenstein and the Philosophical Investigations, Routledge, London.
  12. Mouffe, Chantal. (2001). Wittgenstein and the ethos of democracy in Ludwig Nag V Chantal Mouffe (eds.) The Legacy of Wittgenstein: Pragmatism or Deconstruction.
  13. Pettit, Philip. (2007). Analytical Philosophy, In Robert E. Goodin, Philip Pettit (eds) A Companion to Contemporary Political Philosophy, Blackwell.
  14. Putnam, Hilary. (2001). Rules, attunement, and "applying words to the world" in Ludwig Nag V Chantal ,Mouffe (eds.) The Legacy of Wittgenstein: Pragmatism or Deconstruction.
  15. Rorty, Richard. (2010). Wittgenstein and the linguistic turn in arif ahmed(eds.) WITTGENSTEIN’S Philosophical Investigations A Critical Guide.
  16. Staten, Henry. (1984). Wittgenstein and Derrida ,Lincoln & London.
  17. Staten, Henry. (2001). Wittgenstein's deconstructive legacy in Ludwig Nagv Chantal Mouffe (eds.) The Legacy of Wittgenstein:Pragmatism or Deconstruction.
  18. Stern, David .G. Wittgenstein’s Philosophical Investigations An Introduction, Cambridge University Press.