ظرفیت های «عصبیت» برای تبیین نظریِ پدیده های سیاسی-اجتماعی در جهان اسلام

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

اندیشة اجتماعی ابن­ خلدون پس از بازیابی در قرن نوزدهم همواره موضوع بحث و اختلاف نظر محققان و مفسران غربی و غیرغربی بوده است؛ هم از این حیث که آیا می­توان او را بنیان­گذار جامعه ­شناسی دانست و هم از این جنبه که چگونه می ­توان با استفاده از نظریات وی، مکتبی غیرغربی در جامعه­ شناسی تأسیس کرد. به موازات مباحث فوق، تلاش­هایی برای کاربست مفهوم عصبیت در خصوص پدیده­ های معاصر صورت گرفته که برخی از آن­ها نیز در قالب تلفیق آراء وی با نظریات معاصر بوده است. پژوهش حاضر ابتدا با رویکردی فرانظری و با تأکید بر ویژگی­های پارادایمی و ابعاد معرفت ­شناختی، به مطالعه شماری از تفاسیر، کاربست­ها و تلفیق­های نظری می­ پردازد که بر مبنای نظریه عصبیت ابن­ خلدون صورت گرفته اند تا محدودیت­ها، ظرفیت­ها و حوزه­ های پژوهشی مرتبط با این مفهوم را آشکار سازد. در انتها، پیشنهادهایی برای چگونگی کاربست این مفهوم در پدیده­ های سیاسی-اجتماعی معاصر و تلفیق آن با نظریات جدید ارائه می­ شود. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The asabiyyah Capabilities to Provide Theoretical Explanations on the Socio-political Issues in the Muslim World

نویسندگان [English]

  • Mansour Mirahmadi 1
  • Ahmad Mehraban Dafsari 2
1
2
چکیده [English]

Having been discovered in ninetieth century, Ibn Khaldun’s social thought became a matter of controversies for both Western and non-Western academics. There has been an ongoing debate over his role as the founding father of sociology as well as how a non-Western school in sociology can be established on the basis of his theories. Taking a metatheoretical approach, this study first concentrates on the paradigmatic and epistemological features of some major interpretations, applications and coalescent theories based on the theory of asabiyyah in order to illustrate the obstacles, capabilities and the relevant research areas to this notion. It, then, suggests some new insights on how asabiyyah should be applied to the current issues and merged into the current socio-political frameworks as well.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Khaldun
  • Crisis at the application of Ibn Khaldun’s Theory
  • New Khaldunian Political Sociology
  • Transition of Asabiyyah Notion