جایگاه دانشگاه در مناسبات قدرت بررسی موردی: انقلاب فرهنگی در سطح محتوا، ساختار و سوژۀ دانشگاه در ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی، تهران

2 دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

از اولین دانشگاه­ های نونهاد تا دانشگاه­ های امروزی، تحولات بسیاری در ایدۀ دانشگاه و نظام آموزشی مدرن رقم خورده است. بر سر این­که آیا اساس دانشگاه با توجه به درآمیختگی آن با فرایند تولید و کسب معرفت (دانش)، مستقل است یا وابسته به قدرت، حتی برساخته است یا برسازندۀ قدرت، هنوز هم مجادلۀ نظری باقی است. سؤال اصلی این­جاست که آیا دانشگاه به منزلۀ یک نهاد مدرن آموزشی، زیست و حیاتی آزادانه دارد یا این­که اساساً ایدۀ دانشگاه تنها زمانی متحقق خواهد شد که در یک نهاد یا تحت سایۀ قدرت مستقر شود؟ دیگر این­که دانشگاه در قامت یک نهاد، چرا و چگونه در خدمت ساختار قدرت قرار می­ گیرد و کارکردهای آن به چه شکلی تحت تأثیر تکنولوژی قدرت قرار می­ گیرد؟ در این نوشتار، به کمک اندیشۀ لویی آلتوسر و از منظر نظریۀ «ایدئولوژی و دم­ودستگاه­های ایدئولوژیک دولت»[1]، تلاش خواهد شد تا برای پرسش­های فوق پاسخ مناسبی بیابیم. در این پژوهش، سعی بر آن است که نشان دهیم نظام آموزشی، خاصه نهاد دانشگاه، تحت تأثیر تکنیک­های قدرت و نهادهای دولت چه تغییراتی پیدا می ­کند و این نوع تغییرات چگونه و در چه سطوحی صورت می­پذیرد. در این راه، از روش­های تحلیل کیفی، شامل تحلیل محتوا و روش روایی کمک گرفتیم (چراکه به نظر می­رسد به جهت ریشه­ یابی علل یک پدیدۀ خاص چون موضوع این پژوهش و به سبب تاریخی بودن موضوع و محدود بودن روابط و اجزای چنین پدیدۀ سیاسی-اجتماعی ­ای، روش­هایی کیفی چون تحلیل محتوا و روش روایی است که ما را در متن و بطنِ به­ جامانده از وقایع، یاری خواهد رساند). به همین ترتیب، برای گردآوری اطلاعات و جمع ­آوری مواد خام این پژوهش، از مشاهدۀ مشارکتی، مطالعۀ اسناد و کتاب­ها و مدارک و مصاحبه ­های عمیق بهره گرفته­ ایم. هدف از این پژوهش، آن است که نشان دهیم دانشگاه چه جایگاهی در زندگی انسان امروز پیدا کرده است و یا به سبب نوع ماهیت و کارکردهایی که امروز ارائه می­ کند، چه فرایندهایی را پشت سر نهاده تا در این عصر چنین ویژگی­های کارکردی را عهده­ دار باشد.[1] Ideology and Ideological State Apparatuses

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The position of the university in power relations Case study: Cultural revolution at the level of content, structure and subject of the university in Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammed Reza Tajik 1
  • Amin Ali Mohammadi 2
1
2
چکیده [English]

From the first non-university universities to modern universities, there have been many changes in the idea of ​​the university and the modern educational system. There is still a theoretical debate as to whether the basis of the university is independent or even dependent on power due to its integration with the process of production and acquisition of knowledge (knowledge). The main question is whether the university, as a modern institution, has free educational, biological and vital life, or whether the idea of ​​a university will be realized only when it is established in an institution or under the shadow of power? Another is that the university as an institution, why and how it serves the power structure and how its functions are affected by power technology? In this article, with the help of Louis Althusser's thought and from the perspective of the theory of "ideology and ideological apparatuses of the state" [1], we will try to find appropriate answers to the above questions. In this research, we try to show how the educational system, especially the university institution, changes under the influence of power techniques and government institutions, and how and at what levels this type of change takes place. In this way, we used qualitative analysis methods, including content analysis and narrative method (because it seems to find the root causes of a particular phenomenon such as the subject of this research and due to the historical nature of the subject and the limited relationships and components of such a political phenomenon Social are qualitative methods such as content analysis and narrative methods that will help us in the context of the remnants of events). Similarly, to gather information and collect raw materials for this study, we have used participatory observation, study of documents and books, documents and in-depth interviews. The purpose of this study is to show what place the university has found in human life today or due to the nature and functions it offers today, what processes it has gone through to be responsible for such functional characteristics in this age. [1] Ideology and Ideological State Apparatuses

کلیدواژه‌ها [English]

  • the power
  • Government
  • Education system
  • University
  • Ideology
  • The ideological apparatus of the state
  • Cultural Revolution
  • Content
  • Structure
  • subject