خوانش اندیشة سیاسی نصرالله منشی در مقدمة کلیله و دمنة بهرام‌شاهی بر اساس روش هرمنوتیک قصدگرای اسکینر

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

2 دانشگاه آزاد اسلامی بافت

10.29252/piaj.2021.214723.0

چکیده

یکی از منابع مهم تاریخ اندیشه سیاسی در ایران متون ادبی به جا مانده از گذشته است. نکته حایز اهمیت برای بازیابی این اندیشه ها، شیوه و روش فهم، دریافت و بازخوانی مفاهیم مورد نظر در آن­هاست. کلیله و دمنه یکی از این متون است که محتوای آن قرابت بسیاری با سیاست و شیوه ­­های حکمرانی دارد. یکی از روش ­هایی که به یاری آن می­ توان به استخراج مفاهیم سیاسی از متون گذشته پرداخت، روش هرمنوتیک قصدگرای کوئنتین اسکینر است. در این مقاله با مبنا قرار دادن این روش، تلاش شده با توجه به زمینه و زمانه نصرالله منشی، رئوس مهم تفکر وی در مقدمه­اش بر ترجمه کلیله و دمنه بازخوانی شود. پرسش اصلی بر گرد مولفه­ های اندیشه سیاسی نصرالله منشی و هدف او از نگارش دیباچه بر ترجمه تنظیم شده است و در پاسخ، تاکید شده که می­ توان مولفه های اندیشه سیاسی نصرالله منشی را در مواردی چون سلسله مراتبی بودن قدرت، مشروعیت ­بخشی به حاکمیت با بهره از دین، لزوم اطاعت از پادشاهان، همراهی دین و سیاست و عدالت اجتماعی رصد کرد که با طرح آنها در پی مشروعیت­­ سازی و توجیه جایگاه پادشاهان در دوران آخر سلسله غزنویان بوده است. اندیشه منشی از این منظر تاکنون،‌ بررسی نشده و همین امر نوآوری نوشته به شمار می­ رود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reading the political thought of Nasrullah Munshi in the introduction of Kelileh and Demneh Bahramshahi Based on Skinner's intentional hermeneutic method

نویسندگان [English]

  • Seyed Kazem Seyed Bagheri 1
  • Mehdi Hasani Bagheri 2
1 Research Institute of Islamic Culture and Thought
2 Baft Islamic Azad University
چکیده [English]

One of the most important sources in the history of political thought in Iran is the literary texts left from the past. What is important for retrieving these ideas is the way and method of understanding, receiving and reading the desired concepts in them. Kelileh and Demneh is one of these texts whose content is very close to the politics and methods of governing. One of the methods that can be used to extract political concepts from past texts is the intentional hermeneutic method of Quentin Skinner. In this article, based on this method, an attempt has been made to reread the important outlines of his thought in his introduction to the translation of Kelileh and Demneh, considering the context and time of Nasrullah Munshi. The main question revolves around the components of Nasrullah Munshi's political thought and his purpose in writing the preface to the translation. Legitimacy of sovereignty through religion, the need to obey kings, religion and politics and social justice observed that with their plan to legitimize and justify the position of kings in the last period of the Ghaznavid dynasty. From this point of view, the secretary's idea has not been studied so far, and this is considered as a writing innovation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kelileh and Demneh
  • Political Thought of Iran and Islam
  • Nasrollah Munshi
  • Intentional Hermeneutics
  • احمدوند، شجاع ودیگران (1395)، «فهم و تطور اسطوره فره ایزدی؛ از عهد ساسانی تا دوران اسلامی»، مجله تحقیقات تاریخ اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال ششم، شماره اول ، بهار و تابستان 1395.
  • اسکینر، کوئنتین (1399)، بینش­های علم سیاست(جلد اول: درباب روش)، ترجمه فریبرز مجیدی، چاپ دوم، تهران، فرهنگ جاوید.
  • پالمر، ریچارد (1377)، علم هرمنوتیک، ترجمه­ی محمدسعید حنایی کاشانی،تهران، هرمس.
  • پورزکی، گیتی(1397)، «گفت­وگوی با متن، تلاقی­گاه هرمنوتیک اسکینر و گادامر» پژوهش سیاسی نظری، شماره 23، بهار و تابستان، صفحه­های 57 تا 77.
  • جرفادقانی، ابواشرف ناصح بن ظفر(1373)، تاریخ یمینی تصحیح جعفر شعار، چاپ سوم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
  • حمیدی، محمد محسن (1386)، آرام و بی­قرار(فرهنگ سیاسی در ادبیات فارسی)، مشهد، خانه آبی
  • ذبیح نیا عمران، آسیه و سمیه سنکگی(1391)، «تعلیم الگوی حکومت در کلیله و دمنه و گلستان سعدی»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، سال چهارم، شماره 13، صفحه­های 197-236.
  • سلمانی، مهدی، مجلی­زاده، امین (1395)، «کتابشناسی کلیله و دمنه در زبان فارسی» آینه پژوهش، سال بیست و هفتم، شماره1
  • بهروزی­لک، غلامرضا، «بررسی تطبیقی اجتهاد و هرمنوتیک اسکینر»؛ در سیدباقری، سیدکاظم (1394) هرمنوتیک و اجتهاد در فقه سیاسی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  • شمیسا، سیروس (1393)، سبک­شناسی نثر،چاپ سوم، تهران، میترا.
  • صادقی، مریم (1394)، نثر فارسی در سپهر سیاست، تهران، نگاه معاصر.
  • صفا، ذبیح­الله (1385)، تاریخ ادبیات ایران، جلد اول، چاپ نهم، تهران، فردوسی.
  • عوفی، محمد (1906)، لباب­الالباب، تصحیح: ادوارد براون، بریل، لندن.
  • ظهیری ناو، بیژن و... (1389)، «سیر و تداوم اندیشه­های ایرانشهری در کلیله و دمنه» ، پژوهش­های زبان وادبیات فارسی، سال دوم، شماره 7
  • کیلفورد باسورث (1378)، تاریخ غزنویان، ترجمه حسن انوشه، چاپ دوم، تهران، امیرکبیر.
  • گلشنی، علی (1387)، «فهم فلسفی و تاریخی اندیشه سیاسی بر اساس تلفیقی از نظریات اسکینر، اکشات و اسپریگنز» نامه مفید، شماره 68، آبان، صفحه­های 93 تا 108.
  • مرتضوی، خدایار (1388)، «کاوشی در روش­شناسی اندیشه­های سیاسی(مطالعه موردی نقد اسکینر بر روش­شناسی قرائت متنی)» فصلنامه سیاست دانشگاه تهران، دوره 39، شماره 1، بهار، صفحه­های 285 تا 304.
  • معینی علمداری، جهانگیر (1385)، روش­شناسی نظریه­ها در سیاست جدید ، تهران، دانشگاه تهران.
  • منشی، ابوالمعالی نصرالله (1388)، ترجمه کلیله و دمنه تصحیح و توضیح مجتبی مینوی تهرانی، چاپ سی و سوم، تهران، امیر کبیر
  • منوچهری، عباس (1387)، رهیافت و روش در علوم سیاسی، تهران، سمت.
  • نوذری،حسینعلی و پورخداقلی،مجید (1389)، «روش­شناسی مطالعه اندیشه سیاسی: متدولوژی کوئنتین اسکینر» فصلنامه علوم سیاسی، شماره11، تابستان، صفحه­های 95-119.