مفهوم روایت و تخیّل در اندیشه سیاسی؛ خوانش روایی تنبیه الامّه و تنزیه الملّه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استاد علوم سیاسی،دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشگاه شهیدبهشتی

10.29252/piaj.2022.226171.1211

چکیده

پژوهش پیش‌رو با بهره‌گیری از امکانات نظریِ مفهوم روایت و تخیّل به خوانش روایی بخش نخست رساله تنبیه الامّه و تنزیه الملّه، اثر مشهور محقق نائینی (1240-1315ش) می‌پردازد. نقطه آغاز این تحقیق، پیوند ناگسستنی میان تاریخ -به‌مثابه پیرنگی پویا از رویدادها و مفاهیم و نه مرور گاه‌شناسانه رویدادهای تاریخی- و اندیشه سیاسی است. در این راستا، به نقش عنصر تخیّل در همسان‌سازی اسنادی/پیرنگ میان رویدادها و مفاهیم از یک‌سو و میان مفاهیم فلسفی و شرعی از سوی دیگر پرداخته می‌شود. پرسش اصلی این پژوهش دائر بر چگونگی نسبت میان قوه تخیّل/تصور و قوه منطقی/استدلالی در متن رساله مذکور است. متناسب با این پرسش، فرضیه اصلی این پژوهش بر تقدّم قوه تخیّل بر قوه عقلانی در سایه مفاهیمی چون تخیّل مولّد، پیرنگ، محاکات و استعاره در اندیشه پل ریکور و مفهوم تصور اجتماعی در اندیشه چارلز تیلور تأکید دارد. این مهم با کالبدشکافی مفاهیمی که محقق نائینی در مطلع رساله‌اش به‌کار برده است، قابل کشف و رهگیری است.
کلیدواژگان:
روایت، تخیّل، پیرنگ، شریعت، حکمت عملی.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Concepts of Narrative and Imagination in the Political Thought; the Narrative Reading of Tanbih al-Ummah wa Tanzih al-Milla

نویسندگان [English]

  • Mansour Mirahmadi 1
  • reza hosseini 2
1 Department of Political Science, Faculty of Economics and Political Science, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
2 Shahid Beheshti University
چکیده [English]

this paper examines the narrative reading of an introduction of Tanbih al-Ummah wa Tanzih al-Milla (the admonition of people and the refinement of Sharia), the celebrated book written by Mohammad Hossein Naini (1862-1937) with using theoretical possibilities given by the concepts of the Narrative and the Imagination. The starting point of this research is the unbreakable linkage between history -as a dynamic plot of events and conceptions not as a chronological browse of historical events- and political thought. In this vein, the role of the element of imagination in the predicative assimilation/plot between events and concepts, on one hand, and between philosophical and jurisprudential concepts, on the other hand, is discussed. The main question is how the relationship between the imagination force and the logical/reasoning force in the text of the above book. Regarding this, the main assumption focuses on the priority of the imagination force over the rational force in the light of some concepts such as the productive imagination, plot, imitation, and metaphor in Paul Ricoeur's thought and the concept of social imagination in Charles Taylor's thought. This vital issue is discoverable through the dissection of concepts that Naini used in the introduction of his book.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Narrative"
  • "Imagination"
  • "Plot"
  • "Sharia"
  • "Practical wisdom (Phronesis)"

مراجع

  • منابع

    • احمدی، بابک (1393)، رساله تاریخ؛ جستاری در هرمنوتیک تاریخ، تهران: نشر مرکز.
    • اسپریگنز، توماس (1394)، فهم نظریه‌های سیاسی، ترجمه فرهنگ رجایی، تهران: انتشارات آگه.
    • اشتراوس، لئو (1397)، فلسفه سیاسی، ترجمه و تحشیه فرهنگ رجایی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
    • برت، آر، ال (1386)، تخیّل، ترجمه مسعود جعفری جزی، تهران: نشر مرکز.
    • ریکور، پل (1397)، زمان و حکایت؛ پیرنگ و حکایت تاریخی، ترجمه مهشید نونهالی، تهران: نشرنی.
    • زرگری‌نژاد، غلامحسین (1390)، رسائل مشروطیت، تهران: انتشارات موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
    • شکری، محمد (1396)، پل ریکور و هرمنوتیک روایی؛ رهیافتی به هرمنوتیک انتقادی، تهران: نشر نگارستان اندیشه.
    • طباطبایی، جواد (1392)، زوال اندیشه سیاسی در ایران؛ گفتار در مبانی نظری انحطاط ایران، تهران: نشر کویر.
    • طوسی، خواجه نصیرالدین (1356)، اخلاق ناصری، تصحیح و تنقیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: انتشارات خوارزمی.
    • فرای، نورتروپ (1363)، تخیّل فرهیخته، ترجمه سعید اربابی شیرانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
    • فیرحی، داود (1394)، آستانه تجدّد؛ در شرح تنبیه الامّه و تنزیه الملّه، تهران: نشرنی.
    • مسکویه، احمد بن محمد (2535)، جاویدان خرد، ترجمه تقی‏الدین محمد شوشتری، به اهتمام دکتر بهروز ثروتیان، تهران: موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک‏گیل.
    • مسکویه رازی (1381)، تهذیب الاخلاق، ترجمه و توضیح دکتر علی‏اصغر حلبی، تهران: انتشارات اساطیر.
    • نائینی، محمدحسین (1327ق)، تنبیه الامّه و تنزیه الملّه، نجف اشرف.
    • نائینی، محمدحسین و طالقانی، سیدمحمود (1358)، تنبیه الامّه و تنزیه الملّه یا حکومت از نظر اسلام، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    • هنرمند، سعید (1398)، بوطیقای ارسطو، تهران: نشر چشمه.
    • Adams, Suzi & Smith, Jeremy C. A. & Straume, Ingerid S. (2012), Political Imaginaries in Question, the Journal of Critical Horizons, No. 13.1, pp. 5-11.
    • Aristotle (1997), Poetics, translated and with commentary by George Whalley, London: McGill-Queen’s University Press.
    • Gallie, W. B. (1964), Philosophy and Historical Understanding, New York: Schocken books.
    • Ricoeur, Paul (1984), Time and Narrative, translated by Kathleen Mclaughlin & David Pellauer, Chicago and London: the University of Chicago Press.
    • Ricoeur, Paul (2004), The Rule of Metaphor; the creation of meaning in language, translated by Robert Czerny & Kathleen Mclaughlin & John Costello, London and New York: Routledge Classics Press.
    • Taylor, Charles (2007), A Secular Age, Cambridge, Massachusetts, and London: the Belknap Press of Harvard University Press.
    • White, Hayden (2007), Guilty of History? The Longue Duree of Paul Ricoeur, the Journal of History and Theory, No. 46. pp. 233-251.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار