جایگاه مؤلفه «مدار آزادی» در نظریه قرآنی آزادی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه السلام

10.29252/piaj.2021.221589.1065

چکیده

این نوشتار قصد دارد به تبیین این نکته پردازد که با عرضه سؤالات اساسی حیطه آزادی به قرآن کریم، می‌توان وجود مؤلفه‌ای متمایز را از پاسخ‌های منعکس‌شده درآیات مختلف استخراج کرد که از آن تعبیر به «مدار آزادی» می‌شود. پژوهش حاضر مبتنی بر روش «تفسیر موضوعی قرآن کریم» است و پس از تشخیص وجود مؤلفه مدار آزادی، به تبیین محتوایی آن پرداخته و عنصر «حق» را به‌مثابه مدار آزادی در قرآن کریم معرفی می‌کند. بر این اساس «حق» عنصری است که شرایط مورد نیاز جهت بهره‌مندی انسان از آزادی‌ها را در حیات دنیایی فراهم کرده و تعیین‌کننده مصادیق آزادی‌ها و ناآزادی‌ها است. حق همواره امری ثابت و پایدار بوده که به سبب ریشه داشتن در فطرت بشر نظم و آرامش را برای جامعه انسانی به ارمغان می‌آورد؛ زیرا حق تنها معیار سنجش اعمال افراد و داوری میان آن‌ها جهت ریشه‌کن کردن اختلافات است. چنین کارویژه‌هایی ازآن‌روست که حق صرفاً از جانب خداوند متعال  بوده و تنها از ذات باری‌تعالی نشأت می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The position of the " Freedom Orbit" component in the Quranic Theory of Freedom

نویسنده [English]

  • Eshagh Soltani
Researcher of Imam Sadegh University Rushd Center
چکیده [English]

This article intends to explain the point that by presenting the basic questions in the field of freedom to the Holy Qur'an, the existence of distinct components can be extracted from the answers reflected in various verses, which is interpreted as the " Freedom Orbit ". The present study is based on the method of "Thematic Interpretation of the Holy Quran" and after identifying the existence of the component of freedom orbit, explains its content and introduces the element of "Truth" as the orbit of freedom in the Holy Quran. Accordingly, the element that provides the conditions necessary for human enjoyment of freedoms in worldly life and determines the instances of freedoms and non-freedoms is " Truth ". Truth has always been a fixed and lasting thing that, due to its roots in human nature, brings order and peace to human society; Because the truth is the only criterion for measuring the actions of individuals and judging between them to eradicate differences. Such a special work is due to the fact that the truth is only from God Almighty and derives only from the essence of the transcendent burden.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Freedom
  • Freedom Orbit
  • Truth
  • Truth-oriented Freedom
  • Holy Quran
  • منابع

    • قرآن کریم
    • آربلاستر، آنتونی (1367)، ظهور و سقوط لیبرالیسم غرب، ترجمه عباس مخبر، تهران:نشر مرکز.
    • اسکینر، کوئنتین (1390)، آزادی مقدم بر لیبرالیسم، ترجمه فریدون مجلسی، تهران: فرهنگ جاوید.
    • برلین، آیزایا (1368)، چهار مقاله درباره آزادی، ترجمه محمدعلی موحد، تهران:خوارزمی.
    • پتی، فیلیپ (1388)، جمهوری‌خواهی: نظریه‌ای در آزادی و حکومت، ترجمه فرهاد مجلسی‌پور، تهران: شیرازه.
    • خندان، علی اصغر و مهدی قضاوی‌زاده (1397)، «علامه طباطبائی و اصول هستی شناختی برگرفته از لفظ «حق» در قرآن کریم»، پژوهش‌های هستی شناختی، سال هفتم، شماره14، صص 105-124.
    • درخشه، جلال و اسحاق سلطانی (1398)، «مطالعه تطبیقی آراء مرتضی مطهری و آیزایا برلین در باب آزادی: مبتنی بر مؤلفه‌های کنشگر، مانع و غایت»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال هشتم، شماره 31، زمستان ، صص1-31.
    • راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1369)، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوى و ادبى قرآن‏، ترجمه غلامرضا خسروی حسینی، تهران: مرتضوی، جلد1و3.
    • روسو، ژان-ژاک (1380)، قرارداد اجتماعی، ترجمه مرتضی کلانتری، تهران: آگاه، چاپ دوم.
    • سلطانی، اسحاق (1399)، رهیافتی به نظریه قرآنی آزادی؛ با تأکید بر آراء علامه طباطبایی، رساله دوره دکتری اندیشه‌های سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی.
    • صدر، سید محمدباقر (1395)، پژوهش‌های قرآنی، قم: دارالصدر.
    • طبرسی، فضل بن حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو، جلد2، چاپ سوم.
    • علامه طباطبائی سیدمحمد‌حسین (1374)، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، قم: دفتر انتشارت اسلامی، مجلدات1، 2، 3، 8، 10، 11، 14، 15، 16، چاپ پنجم.
    • علامه طباطبائی محمدحسین (1396)، قرآن در اسلام، قم: بوستان کتاب، چاپ هشتم.
    • فریدمن، میلتون(1390)، مقدمه‌ای بر پنجاهمین چاپ «راه بردگی»، در راه بردگی، اثر فردریش فون هایک، ترجمه فریدون تفضلی و حمید پاداش، صص15-21، تهران: نگاه معاصر.
    • کانت، ایمانوئل (1383)، نقد قوه حکم، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران: نی، چاپ سوم.
    • کانت، ایمانوئل (1394)، بنیاد مابعدالطبیعه اخلاق، ترجمه حمید عنایت و علی قیصری، تهران: خوارزمی، چاپ سوم.
    • لاک، جان(1392)، دو رساله حکومت، ترجمه فرشاد شریعت، تهران: نگاه معاصر.
    • ماکیاولی، نیکولو (1388)، گفتارها، ترجمه حسن لطفی، تهران: خوارزمی، چاپ دوم.
    • مطهری، مرتضی (1380)، نبرد حق و باطل؛ به ضمیمه تکامل اجتماعی انسان در تاریخ، تهران:صدرا، چاپ نوزدهم.
    • میل، جان استوارت (1394)، حکومت انتخابی، ترجمه علی رامین، تهران: نی، چاپ سوم.
    • میل، جان استوارت (1395)، رساله درباره آزادی، ترجمه جواد شیخ‌الاسلامی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی، چاپ ششم.
    • هگل، ویلهلم(1368)، خدایگان و بنده، ترجمه حمید عنایت، تهران: خوارزمی، چاپ چهارم.
    • هگل، ویلهلم (1379)، عقل در تاریخ، ترجمه حمید عنایت، تهران: شفیعی.
    • ویرولی، مائوریتسیو (1394)، جمهوری‌خواهی، ترجمه حسن افشار، تهران: مرکز.
    • Hayek, Friedrich.f (1978), The Constitution of Liberty, Chicago: University of Chicago.