عوامل برهم‌زننده نظم و ثبات اجتماعی مبتنی بر محور ثبات‌زا (حق) در قرآن کریم

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه السلام و دانش‌آموخته دکتری اندیشه‌های سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

2 جامعه شناسی سیاسی، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران؛

چکیده

پژوهش حاضر مبتنی بر روش «تفسیر موضوعی قرآن کریم»، به دنبال شناسایی عواملی که از منظر قرآن کریم، نظم و ثبات اجتماعی را تهدید می‌کنند، است. از این رو ابتدا به بررسی محور ثبات‌زا در قرآن کریم پرداخته شده تا به این وسیله بتوان، عوامل مقابله‌کننده آن را به عنوان عوامل برهم‌زننده نظم و ثبات اجتماعی مورد شناسایی قرارداد. قرآن کریم عنصر «حق» را به دلیل ریشه‌دار بودن در توحید، فطری بودن و معیار حقیقی داوری در اختلاف، به عنوان محور ثبات‌زا معرفی می‌نماید. از منظر قرآن کریم، وجود این محور ثبات‌زا موجب می‌شود که اختلافات، ناامنی و آشوب خاتمه یابد و حیاتی توأم با نظمی انسانی به ارمغان آید. از آنجایی که سؤال اصلی پژوهش حاضر، «چه عواملی موجب برهم زدن نظم و ثبات اجتماعی می‌شوند؟» است و محور ثبات‌زا مدنظر قرآن «حق» است، به برررسی عوامل مقابله‌کننده با «حق» پرداخته شده و عواملی چون حاکمان طاغوتی، بزرگان و اشراف مشرکین و شیطان رجیم به عنوان برهم‌زنندگان نظم و ثبات اجتماعی مورد شناسایی قرار گرفتند که با تمسک به گستره وسیعی از روش‌ها سعی دارند تلاش‌های انبیاء الهی جهت استقرار حق را با چالش روبرو نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Disturbing factors of social order and stability based on the stabilizing axis in the Holy Quran

نویسندگان [English]

  • Eshagh Soltani 1
  • Saeed Naderi Asl 2
1 Researcher at the Rushd Center of Imam Sadegh (as) University, graduate of Shahid Beheshti University with a PhD in Political Thought
2 Political Sociology, Faculty of Islamic Studies and Political Sciences, Imam Sadiq (A.S) University, Tehran, Iran;
چکیده [English]

The current research, based on the method of "thematic interpretation of the Holy Quran", tries to identify the factors that threaten social order and stability from the perspective of the Holy Quran. Therefore, firstly, the stabilizing axis in the Holy Qur'an has been examined so that, by this means, the counter factors can be identified as factors that disrupt social order and stability. The Holy Qur'an introduces the element of "Truth" as a stabilizing axis due to its roots in Monotheism, its innateness, and the true arbitration standard in disputes. From the point of view of the Holy Qur'an, the existence of this stabilizing axis will end the differences, insecurity and chaos and bring life together with the human order. Since the central question of the current research is, "What factors disrupt social order and stability?" and the stabilizing axis considered by the Qur'an is "Truth", the factors that oppose "Truth" have been examined. Factors such as authoritarian rulers, polytheist elders and aristocrats, and Satan the Regime have been identified as disturbers of social order and stability, which with a wide range of methods, they try to challenge the efforts of divine prophets to establish the truth.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Quran
  • social stability
  • truth
  • stability
  • Allameh Tabatabai

مراجع

  • منابع

    • قرآن کریم
    • حسینی شاه‌عبدالعظیمی، حسین (1363)، تفسیر اثنی عشری، جلد1، چاپ اول، تهران:انتشارات میقات.
    • خندان، علی‌اصغر؛ قضاوی‌زاده، مهدی (۱۳۹۷)، «علامه طباطبایی و اصول هستی شناختی برگرفته از لفظ «حق» در قرآن کریم»، پژوهش‌های هستی شناختی، دوره 7، شماره ۱۴، ۱۰۵-۱۲۴.
    • راسل، برتراند (1390)، تاریخ فلسفه غرب، نجف دریابندری، چاپ هفتم، تهران: کتاب پرواز.
    • راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1369)، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوى و ادبى قرآن‏، ترجمه غلامرضا خسروی حسینی، جلد1و2، تهران: مرتضوی.
    • رحیم‌پور، فروغ (۱۳۸۵)، «تحلیلی از ساختار حق و باطل در قرآن کریم با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی در المیزان»، پژوهش دینی، شماره 13، ۱۴۷-۱۶۵.
    • روسو، ژان ژاک (1380)، قرارداد اجتماعی: متن و در زمینه متن، ترجمه مرتضی کلانتری، چاپ‌دوم، تهران: آگه.
    • سلطانی، اسحاق (1399)، رهیافتی به نظریه قرآنی آزادی؛ با تأکید بر آراء علامه طباطبایی، رساله دوره دکتری اندیشه‌های سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی.
    • سلطانی، اسحاق (1400)، «جایگاه مؤلفه «مدار آزادی» در نظریه قرآنی آزادی»، رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، دوره66، شماره4، صص101-126.
    • سیدباقری، سیدکاظم (۱۳۹۵)، «نسبت‌سنجی میان حق و عدالت سیاسی با تأکید بر قرآن کریم، فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی»، دوره3، شماره1، ۱۲۵-۱۴۳.
    • شریعت، فرشاد (1380)، جان لاک و اندیشه آزادی، تهران: آگه.
    • صدر، سید محمدباقر ( 1395)، پژوهش‌های قرآنی، قم: دارالصدر.
    • طباطبائی، سیدمحمد‌حسین (1374)، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، مجلدات1، 2، 3، 4، 6، 7، 8، 10، 12، 15، 16، 17، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارت اسلامی.
    • طباطبائی، محمدحسین (1396)، قرآن در اسلام، چاپ هشتم، قم: بوستان کتاب.
    • طبرسی، فضل بن حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، جلد2، چاپ سوم، تهران: ناصرخسرو.
    • عالم، عبدالرحمن (1386)، بنیادهای علم سیاست، چاپ هفدهم، تهران:نشر نی.
    • فضل الله، محمد حسین (1419ه.ق)، من وحی القرآن، جلد20، بیروت: دارالملاک.
    • قرائتی، محسن (1383)، تفسیر نور، جلد3، 6، 7و 8، چاپ یازدهم، تهران: مرکز فرهنگى درس‌هایى از قرآن.
    • کلوسکو، جورج (1391)، تاریخ فلسفه سیاسی، از ماکیاولی تا منتسکیو، خشایار دیهیمی، چاپ سوم، تهران: نشر نی.
    • لاک، جان (1392)، دو رساله‌ی حکومت، ترجمه فرشاد شریعت، تهران: نگاه معاصر.
    • مطهری، مرتضی (1380)، نبرد حق و باطل؛ به ضمیمه تکامل اجتماعی انسان در تاریخ، چاپ نوزدهم، تهران:صدرا.
    • هابز، توماس (1380)، لویاتان، ترجمه حسین بشیریه، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
    • همپتن، جین (1385)، فلسفه سیاسی، خشایار دیهیمی، چاپ‌دوم، تهران: طرح نو.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار