تأثیر جنگ اوکراین بر روابط ایران و روسیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، مطالعات منطقه ای، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

2 دانش آموخته دکتری، مطالعات منطقه ای، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

10.48308/piaj.2024.233313.1442

چکیده

حمله نظامی روسیه به اوکراین پیامدهای عمیقی نه تنها برای اروپا و جهان، بلکه برای خاورمیانه در برداشته‌است. روابط سیاسی-امنیتی ایران و روسیه هم از این جنگ تاثیر پذیرفته است. رویکرد ایران در برابر جنگ اوکراین از دو نظر مهم است. نخست، جهت‌گیری ایران در این جنگ اوکراین بر روابط دو کشور تأثیر می‌گذارد. دوم، این موضوع بر جایگاه ایران در نظام بین‌الملل نیز تأثیرگذار است. پرسش اصلی این نوشتار این است که« رفتار ایران در مورد جنگ اوکراین چگونه بوده و چه تأثیری بر روابط آن با روسیه داشته ‌است؟» فرضیۀ نویسندگان این است که« رویکرد ایران در مورد جنگ اوکراین احتیاط‌آمیز بوده است، یعنی از یک‌سو حملۀ روسیه به اوکراین را محکوم نکرده، از سوی دیگر از آن پشتیبانی هم نکرده‌است». این سیاست با هدف حفظ و ادامۀ روابط دو کشور دنبال شده است. نویسندگان در این نوشتار براساس چارچوب نظری واقع‌گرایی نوکلاسیک به بررسی رویکرد جمهوری اسلامی ایران در برابر جنگ اوکراین و تأثیر آن بر روابط ایران با روسیه می‌پردازند. یافته‌های این پژوهش نشان میدهد که تهران جنگ اوکراین را عاملی برای بهبود و توسعه روابط با مسکو یافته است. ولی سرشت این روابط به طور اساسی تغییر نمی‌کند. از دیدگاه ایران، محرک‌ها و ارکان اصلی روابط با روسیه پایدار است. روسیه یکی از مهمترین شریکان ژئوپلیتیکی ایران است و رویکرد استراتژیک در روابط با آن دنبال کرده‌است. روش این پژوهش کیفی با رویکرد توصیفی- تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The impact of the Ukraine war on the relations between Iran and Russia

نویسندگان [English]

  • ELAHEH KOOLAEE 1
  • Somayye Zangegeh 2
1 Professor, Regional Studies, Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran
2 PhD graduate, Regional Studies, Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran
چکیده [English]

Russia's attack has military consequences not only for Europe and the world but also for the exit door. The political-security relations between Iran and Russia have also been affected by this war. Iran is important against war in two ways. First, Iran's direction in this war affects the relations between the two countries. Second, this issue affects Iran's position in the international system. The main question of this article is "How has Iran's behavior been regarding the war and what effect has it had on its relations with Russia?" The authors assume that "Iran has been cautious about the dangerous war, that is, on the one hand, it has not condemned Russia's involvement in the government, but it has also not supported it." This policy is followed to maintain the relations between the two countries. The people who in this article, the theoretical commentator of neoclassical realism, examine the Islamic Republic of Iran against the war and its impact on Iran's relations with Russia. This research shows that Tehran has found war as a factor in improving and developing relations with Moscow. However, the nature of these relationships does not change fundamentally. From Iran's point of view, the drivers and pillars of relations with Russia are stable. Russia's relations are one of Iran's most important geopolitical partners and it has followed one of its strategies. The method of this research is qualitative with descriptive-analytical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Ukraine"
  • "Russia"
  • "geopolitics"
  • "international system"
  • "war"

مراجع

 
منابع فارسی
امیراحمدیان، بهرام و حسینی، میرعبدالله (1390). مطالعه جایگاه ژئواکونومیک سازمان همکاری شانگهای در جهان. مجله ژئوپلیتیک. سال 7. شماره 3، صص. 101-135.
امیرعبدالهیان، حسین: ما از هیچ طرفی در طرفهای متخاصم حمایت نمی­کنیم. (1401). فارس نیوز. 28 فوریه 2023، در: http://fna.ir/1uqheg.
 رئیسی، ابراهیم: مخالف جنگ و سیاست‌های توسعه‌طلبانه ناتو هستیم. (1391)کیهان، ۱۸ اردیبهشت در: https://kayhan.ir/fa/news/241116/
رئیسی، ابراهیم: ایران آماده ایفای نقش فعال در پایان جنگ در اوکراین است. (1401). فارس نیوز. 20 دی ماه در: http://fna.ir/1tm7i8.

پهپادهای ایرانی قواعد بازی در جنگ اوکراین را تغییر داده‌اند.(1402). خبرگزاری مهر در: mehrnews.com/xYyDg.

 

تصاویر | جنجال بر سر پهپاد ایرانی؛ از جنگ روسیه-اوکراین تا مذاکرات هسته­ای | همه چیز درباره شاهد۱۳۶| روایت رسانه ها؛ ارزان و خطرناک!.(1401). همشهری آنلاین.  در: hamshahrionline.ir/x85fY.

 

حافظ نیا، محمدرضا (1401). «سناریوهای آینده جهان در پرتو بحران اوکراین». مجله ژئوپلیتیک، دوره 18، شماره 1، ا تا ل.

 

زنگنه، سمیه (1401). «رویکرد و سبک مدیریت روسیه در فرآیند همگرایی آسیای مرکزی و تأثیر آن بر پیوستن جمهوری اسلامی ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا». رساله دکتری تخصصی. دانشگاه تهران.

 
سمیعی اصفهانی، علیرضا و فرحمند، سارا. (1401). «جنگ روسیه _ اوکراین و آینده نظم بین‌المللی». فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز. شماره 28 (118). صص. 87-113.
شکوهی، سعید (1401). «سوءبرداشت­های پوتین و جنگ ۲۰۲۲ اوکراین». مطالعات اوراسیای مرکزی. سال پانزدهم. پاییز و زمستان.  شماره ۲ (پیاپی ۳۱). صص. 265 – 288  doi: 10.22059/jcep.2023.349531.450103
صیادی، هادی، سنایی، اردشیر (۱۳۹۸). «جایگاه نگاه به گفتمان شرق در تغییر رویکرد سیاست خارجی ایران با تأکید بر ژنوم ژئوپلیتیک روسیه». مطالعات اوراسیای مرکزی. دوره 12. شماره 1. صص. 115-135.                                             doi: 10.22059/jcep.2019.252470.449751.
عزیزی، حمیدرضا، حمیدفر، حمیدرضا (۱۳۹۸). «انگیزه­های همکاری امنیتی ایران و روسیه در آسیای مرکزی»، مطالعات اوراسیای مرکزی دوره12، شماره. 2، صص: 381-389. doi: 10.22059/jcep.2019.286061.449857
کولایی، الهه و دیگران (1401). سندهای راهبردی فدراسیون روسیه، گردآوری و ترجمه. (تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی).
کولایی، الهه، عابدی، عفیفه (1397). ایران در ادراک رهبران روسیه. (تهران: جهاد دانشگاهی تهران).
کولایی، الهه، عزیزی، حمیدرضا (1398). زمینه­ها، عامل­ها و پیامدهای تحول در سیاست خاورمیانه­ای روسیه. (تهران: دانشگاه تهران).
کولایی، الهه، نوروزی زرمهری، عابد (1400). «همکاری سه جانبه ایران، آذربایجان و روسیه در کریدور شمال - جنوب و امنیت ملی ایران»، فصلنامه سیاست، دوره51، شماره 3 ، صص: 811- 789. 10.22059/jpq.2021.318617.1007743.
ولی­زاده، اکبر، صالحی، محمدرضا (۱۳۹۸). «عوامل مؤثر بر همکاری امنیتی ایران و روسیه در آسیای مرکزی»، مطالعات اوراسیای مرکزی دوره 13، شماره 13. صص: 299-323 .doi: 10.22059/jcep.2020.295455.44988.
English References
Agha. Hussain. (2022). "How the Ukraine Crisis Benefits Iran’s Eurasia Strategy. Carnegie Endowment for International Peace". July 17, at: https://carnegieendowment.org/sada/87457.
 
Alibabalu, Sayyad Sadri(2023), The geopolitical impacts of the Russo-Ukrainian war on Iran, KRAKOWSKIE STUDIA MIĘDZYNARODOWE KRAKOW INTERNATIONAL STUDIES, https://doi.org/10.48269/2451-0610-ksm-2023-1-002.
 
Azizi, Hamidreza. (2022).” The Ukraine War: The View from Iran.” The Cairo Review of Global Affairs. https://www.thecairoreview.com/essays/the-ukraine-war-the-view-from-iran/
A $40 memorandum of understanding was signed between Iran's National Oil Company and Russia's Gazprom. (2022). Iranian Ministry of Petroleum. July 20, at: https://www.mop.ir/fa-IR/Portal/5611/news/view/15872/2000002395/Staging/.
 
Clement, Therme.(2022). The Russian-Iran Partnership in a Multipolar World, The French Institute of International Relations (Ifri),18, at: https://www.ifri.org/en/publications/etudes-de-lifri/russieneireports/russian-iran-partnership-multipolar-world.
 
Dmitri Trenin. (2018). "What Drives Russia’s Policy in the Middle East?", European Union Institute for Security Studies, 23, at: https://www.iss.europa.eu/sites/default/files/EUISSFiles/CP_146.pdf.
 
Drone analysis in Ukraine suggests Iran has supplied Russia since war began, (2022). Guardian. November 10, at:  https://www.theguardian.com/world/2022/nov/10/iranian-made-drones-supplied-to-russia-after-february-invasion-says-ukraine.
FM: Iran to continue efforts to end war in Ukraine.(2022). Government Islamic Republic of Iran. July 10, at: https://irangov.ir/detail/391499.
 
Gideon Rose.(1998). "Neoclassical Realism and Theories of Foreign Policy", World Politics 51, no. 1. 148 .doi: https://doi.org/10.1017/S0043887100007814.3.
 
Geranmayeh, Ellie and Nicole Grajewski (2023), Alone Together: How the war in Ukraine shapes the Russian-Iranian relationship,  The European Council on Foreign Relations, Available at: https://ecfr.eu/publication/alone-together-how-the-war-in-ukraine-shapes-the-russian-iranian-relationship/#_ftnref8.
 
Gramer, Robbie and Amy Mackinnon, (2022), Iran and Russia Are Closer Than Ever Before, Available at: https://foreignpolicy.com/2023/01/05/iran-russia-drones-ukraine-war-military-cooperation/. Accessed on: 3/3/2024.
 
https://www.hamshahrionline.ir/news/713212
 
https://www.hamshahrionline. ir/news/713640
 
Hafezi, Parisa and Humeyra Pamuk and Simon Lewis(2022). "Russia Says It Has Written Guarantees on Iran Nuclear Deal", Reuters, June 13, at: https://www.reuters.com/world/middle-east/russia-says-it-has-written-guarantees-iran-nuclear-deal-2022-03-15/.
 
 IRAN is Ready to help the end of Ukraine war, (2022). IRNA. October 9, at: https://www.irna.ir/news/84937427
Iran Opposes to the Continuation of War in Ukraine.(2023). IRNA. March 23, at: https://irna.ir/xjM3BW.
 
Iran's position towards the crisis. (2022). donya-e-eqtesad. February 25, at: https://donya-e-eqtesad.com.
 
Jeffrey Taliaferro, Steven Lobell and Norrin Ripsman. (2009). Neoclassical Realism, the State, and Foreign Policy, (Cambridge University Press, 2009).
John W. Parker.(2019). Persian Dreams; Moscow and Tehran since the fall of the Shah, (USA: Potomac Books).
 
Koolaee, Elaheh, and Hamed Mousavi & Afifeh Abedi(2020). "Fluctuations in Iran Russia Relations During the Past Four Decades", Iran and the Caucasus, Brill Journal, pp.232_216. DOI: https://doi.org/10.1163/1573384X-20200206.
 
Motamedi ,Maziar.(2023). "Iran’s Khamenei says US wants to keep Ukraine war going" .at: https://www.aljazeera.com/news/2023/3/21/irans-khamenei-says-us-wants-to-keep-ukraine-war).
 
Mahmoudian, Arman. (2023). The War in Ukraine: The Turning Point of Russia-Iran Relations. In: Farhadi, A., Grzegorzewski, M., Masys, A.J. (eds) The Great Power Competition Volume 5. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-031-40451-1_7.
 
Nikolay, Kozhanov (2015). "Understanding the Revitalization of Russian-Iranian Relations". Carnegie Moscow Center, at: https://carnegieendowment.org/files/CP_Kozhanov_web_Eng.pdf.
 
Nori Kasting and Brandon Fite.(2012). "U.S. and Iranian Strategic Competition, the Impact of China and Russia". CSIS. at: www.csis.org/analysis/us-and-iranian-strategic.
 
Solution to Ukraine war is dialogue.(2022). Tehran Times. February 25, at: https://www.tehrantimes.com/news/470493/Solution-to-Ukraine-war-is-dialogue.
 
Rose, Gideon. (1998). Neoclassical Realism and Theories of Foreign Policy, World Politics, Vol. 51, No. 1, pp. 144-172.
 
https://www.tabnak.ir/fa/news/1149567/).
 
The Russian ambassador in Tehran thanked the position of Iranian authorities in the war in Ukraine. (2022). Anatoly news agency. June 9, at:https://www.aa.com.tr/fa.
 
The Russian ambassador in Tehran thanked the position of Iranian authorities in the war in Ukraine. (2022). Anatoly news agency.  June9, at: https://www.aa.com.tr/fa
Therme, Clement. (2022). "The Russian-Iran Partnership in a Multipolar World", The French Institute of International Relations (Ifri), pp. 1_30.
Ukraine conflict and media battle. (2022). IRNA, May 7, at: https://irna.ir/xjHZM5.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار