پیامدهای ظهور دوبارۀ طالبان برای دیپلماسی اقتصادی ایران در افغانستان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

پژوهشگر آزاد

10.29252/piaj.2022.226471.1228

چکیده

طی سال‌های حضور نیروهای ائتلاف در افغانستان، ایران توانست با کنار زدن رقیب‌های سنتی خود در بازار این کشور  به بزرگترین صادرکننده به آن تبدیل شود. به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان علاوه بر موضوعات سیاسی و امنیتی، از لحاظ تأثیراتی که می‌تواند بر روابط اقتصادی دو کشور داشته باشد نیز اهمیت دارد. یک راه برای فهم و تحلیل زمینۀ موفقیت اقتصادی ایران در افغانستان طی دوران گذشته و نیز پیامدهای به قدرت رسیدن طالبان طی دوران حاضر در حوزه روابط اقتصادی دو کشور، استفاده از مفهوم دیپلماسی اقتصادی است. مقاله حاضر با مبنا قرار دادن گرایشی در دیپلماسی اقتصادی که «دولت» و منافع استراتژیک دولت را در کانون مفهوم‌سازی خود از دیپلماسی اقتصادی قرار می‌دهند، کوشیده تا ضمن قرار دادن توفیقات اقتصادی ایران طی دهه‌های اخیر در افغانستان در یک زمینه مفهومی، دلالت‌ها و تأثیرهای حضور طالبان در کابل بر این وضعیت و چالش‌های به وجود آمده برای این روابط را مورد مداقه قرار دهد. چنین استدلال شده که عدم قطعیت‌ها، ورود بازیگران جدید، کوچک شدن اقتصاد و کاهش درآمدهای دولت و مردم افغانستان مهمترین چالش‌های دیپلماسی اقتصادی ایران در دوران طالبان هستند. با این حال، نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که هرچند دیپلماسی اقتصادی ایران در دوران طالبان در حال سازگار کردن خود با شرایط جدید بوده و دو حوزه از سه حوزۀ بررسی شده، تأثیرپذیریِ کمتری از به قدرت رسیدن دوبارۀ طالبان دارد، در یک حوزه یعنی ترانزیت چشم‌اندازهای تداوم دستاوردهای دیپلماسی اقتصادی ایران با عدم قطعیت و دشواری‌های بیشتری روبه‌رو است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Consequences of Taliban’s Resurgence for Iranian Economic Diplomacy in Afghanistan

نویسندگان [English]

  • Hamed Askari Kermani
  • Arash Saffar
Researcher
چکیده [English]

During Coalition forces in Afghanistan, Iran managed to overcome its traditional rivals and become the largest exporter of goods to this country. Therefore, the Taliban's presence in Kabul is essential for Iran not just due to political and security issues but also because of economic reasons. One way to understand and analyze the foundations of Iran's success in this particular area during the coalition forces, and also the consequences of the Taliban's hegemony in Afghanistan at the moment, is economic diplomacy. This article introduces and suggests an economic diplomacy approach in which the state and its strategic interests are fundamental elements for the analysis. Then, it will try to put Iran's economic achievements in Afghanistan during the last two decades in that context and argue based on that approach the consequences of a Taliban-controlled Afghanistan for those achievements. The article explains that uncertainties, new foreign players, and a decline in the revenue of Afghanistan's government and people are the main challenges for Iran's economic diplomacy in Afghanistan.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Afghanistan
  • Economic Diplomacy
  • Trade
  • Transit
  • سینایی، وحید، جمالی، جواد (1397)، «دیپلماسی اقتصادی ج. ا. ایران در افغانستان و مدیریت اختلافات آبی دو کشور»، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، دوره 8، شماره 28
  • Batmanghlidj, Esfandyar (2021), “The capture of Kabul: What the Taliban takeover will mean for Iran’s economy”, European Council on Foreign Relations, ecfr.eu/article/the-capture-of-kabul-what-the-taliban-takeover-will-mean-for-irans-economy.
  • Berg, Eiki and James Ker-Lindsay (2019), The Politics of International Interaction with De Facto States: Conceptualizing Engagement without Recognition, London: Routledge.
  • Blackwill, Robert and Harris, Jennifer (2016), War by Other Means: Geoeconomics and Statecraft, Harvard University Press
  • Finn, E. (2012), “International Relations in: A Changing World: A New Diplomacy?”, PERCEPTIONS: Journal of International Affairs, 5: 1-8
  • Goud R. Sidda and Mookherjee Manisha, (2018), India and Iran in Contemporary Relations, Chennai: llied Publishers Pvt. Ltd.
  • Grawert, Elke, Et al (2017), “Afghanistan’s Cross-border Trade with Pakistan and Iran and the Responsibility for Conflict-sensitive Employment”, Bonn international center for conversation
  • Kaleji, Vali, (2021), “the Taliban Takeover of Kabul and Implications for the India-Iran-Afghanistan-Uzbekistan Transit Corridor”, The JamesTown Foundation, jamestown.org/program/the-taliban-takeover-of-kabul-and-implications-for-the-india-iran-afghanistan-uzbekistan-transit-corridor.
  • Khajehpour, Bijan (2021), “Iran-Afghan Trade Has Murky Future Under Taliban”, Almonitor, al-monitor.com/originals/2021/08/iran-afghan-trade-has-murky-future-under-taliban.
  • Mahmud S. Ali, (2020), China’s Belt and Road Vision: Geoeconomics and Geopolitics. New York: Springer
  • Moons, Selwyn and Bergeijk, Peter A, (2009), “Economic Diplomacy and Economic Security”, in New Frontiers for Economic Diplomacy, 37-54.
  • Okano-Heijmans, (2011), “Conceptualizing Economic Diplomacy: The Crossroads of International Relations, Economics, IPE and Diplomatic Studie”,The Hague Journal of Diplomacy, 6: 7-36
  • Okano-Heijmans, (2010), “Change in Consular Assistance and the Emergence of Consular Diplomacy”, In: Fernandez, A. M and Melissen, Jan, Consular Affairs and the Transformation of Diplomacy, Netherlands Institute of International Relations, 19-41.
  • Pegg, S. (1998), International society and the de facto state, U.K, Ashgate.
  • Pegg, Scott (2017), “Twenty Years of De facto state Studies: Progress, Problems and Prospects”, in Oxford Research encyclopedia of Politics (online). DOI: https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190228637.013.516
  • Phlipot, C, (2012), “Economic Diplomacy: View of A Practitioner”, In: Boone Bartholomees, J, Theory of War and Strategy, Strategic Studies Institute, 193-205.
  • Rana, K. S, (2013), “Economic diplomacy: what might best serve a developing country?”, International journal of Diplomacy and Economy, 3/4: 232-247
  • Ruffini, Pierre-Bruno, (2016), “International Trade and Foreign Affairs: Some Reflections on Economic Diplomacy”, Journal of International Logistics and Trade, 14: 3-28.
  • Sanner, Reymon and Yiu, Lichia (2003), “International Economic Diplomacy: Mutations in Post-modern Times,” Netherland Institute of International Relations Clingendael.
  • Wani, Ayjaz, (2021), Resurgent Taliban and its implications on Central Asia, ORF, [Online: Accessed at September 2022] zrfonline.org/expert-speak/resurgent-taliban-and-its-implications-on-central-asia