نویسندگان
1
استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه مازندران
2
دانشجوی دکتری علوم سیاسی (جامعه شناسی سیاسی) دانشگاه علامه طباطبایی
,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
10.48308/piaj.2023.231758.1403
چکیده
انقلابها از جمله پیچیدهترین پدیدههای بشریاند. اگرچه در چارچوب مدلسازیهای نظری تلاش میشود تا حدالامکان به شکل سادهتری توضیح داده شوند. تاکنون دستهبندیهای مختلفی از انقلابها ارائه شده است. یکی تقسیمبندی ساده و دوگانهای که در بررسی تحولات انقلابی ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته، دستهبندی ساموئل هانتینگتون از انقلابهاست. او در یک نگاه کلی انقلابها را به دو دسته شرقی و غربی تقسیم میکند و برای هر یک ویژگیهایی برمیشمارد و ویژگیهای این دو دسته انقلابها را در مقابل یکدیگر قرار میدهد. بر این اساس سوال این پژوهش از این قرار است؛ انقلاب اسلامی در کدام دسته از این دوگانه قرار میگیرد و این الگوبندی تاچه حد در تحلیل انقلاب اسلامی کارآمد است؟ فرضیهای که این پژوهش به بررسی آن میپردازد ضمن تاکید بر نزدیکی انقلاب ایران به مدل غربی انقلابها و تفاوتهای نسبتا بنیادین آن با مدل انقلابهای شرقی، نقدهایی به این الگوبندی در تحلیل انقلاب اسلامی وارد میداند. برای بررسی این فرضیه، گردآوری دادهها به شکل کتابخانهای خواهد بود و از روش مقایسهای-تاریخی بهره خواهیم برد.
منابع
- احمدی، حسین (۱۳۹۷)، تاریخ تحولات سیاسی جمهوری اسلامی ایران.جلد چهارم، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- استمپل، جان. دی (۱۳۷۷)، درون انقلاب ایران، ترجمه: منوچهر شجاعی، تهران، موسسه خدمات فرهنگی رسا
- اسکاچپل، تدا (۱۳۸۹)، دولتها و انقلابهای اجتماعی، ترجمه: سیدمجید روئینتن، چاپ دوم، تهران، انتشارات سروش
- اسکاچپول، تدا (۱۳۸۲)، دولت رانتیر و اسلام شیعی در انقلاب ایران، ترجمه: محمدتقی دلفروز، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره نوزدهم، صص ۱۱۹-۱۴۱
- آبراهامیان، یرواند (۱۳۸۹)، تاریخ ایران مدرن، محمد ابراهیم فتاحی فتاحی، چاپ چهارم، تهران: نی.
- آبراهامیان، یرواند (۱۳۹۲)، ایران بین دو انقلاب، احمد گل محمدی؛ محمد ابراهیم فتاحی، چاپ بیست و یکم، تهران: نی.
- بایندر، داریوش (۱۳۹۹)، شاه، انقلاب اسلامی و ایالات متحده، محمد آقاجری، تهران: پارسه.
- برینتون، کرین (۱۳۸۲)، کتاب کالبد شکافی چهار انقلاب، محسن ثلاثی، تهران: انتشارات تمدن علمی.
- بشیریه، حسین (۱۳۸۱)، دیباچهای بر جامعهشناسی سیاسی ایران دوره جمهوری اسلامی ایران، تهران: نگاه معاصر.
- بشیریه، حسین (۱۳۸۷)، موانعه توسعه سیاسی در ایران، تهران:گام نو.
- بشیریه، حسین (۱۳۹۳)، زمینه های اجتماعی انقلاب ایران، علی اردستانی، تهران: نگاه معاصر.
- بیات،آصف (۲۰۱۰)، زندگی همچون سیاست: چگونه مردم عادی خاورمیانه را تغییر میدهند، فاطمه صادقی،انتشارات دانشگاه آمستردام.
- خرمشاد، محمد باقر (۱۳۸۵)، اندیشمندان علوم اجتماعی و انقلاب اسلامی ایران، تهران: باز.
- دلاوری، ابوالفضل؛ کاظمی، عباس؛ نازاریان، محمد وهاب (۱۳۹۹)، زندگی روزمره و منازعه سیاسی در ایران پس از انقلاب اسلامی؛ از۲۲ بهمن۱۳۵۷ تا ۳۰ خرداد۱۳۶۰. پژوهشنامه علوم سیاسی. شماره ۴،صص ۱۴۲-۹۷.
- -زونیس، ماروین (۱۳۷۰)؛ شکست شاهانه (روانشناسی شخصیت شاه)، ترجمه عباس مخبر، چاپ دوم، نشر طرح نو.
- سریع القلم، محمود (۱۳۹۷)، اقتدارگرایی ایرانی در عهد پهلوی، تهران: گاندی.
- طلوعی، محمود (۱۳۷۸)، صد روز آخر، تهران: نشر علم.
- عالیخانی،علینقی (۱۳۸۱)، خاطرات علینقی عالیخانی وزیر اقتصاد ۱۳۴۱ –۱۳۴۸: در مصاحبه با غلامرضا افخمی، تهران: نشر آبی.
- فوران، جان (۱۳۹۲)، مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال های پس از انقلاب اسلامی، احمد تدین، چاپ چهاردهم، تهران: رسا،.
- فوزی، یحیی (۱۳۹۲)، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران، جلد اول، چاپ سوم، تهران: چاپ و نشر عروج.
- قانعی فرد، عرفان (۱۳۹۰)، در دامگه حادثه: بررسی عوامل سقوط و فروپاشی حکومت شاهنشاهی، شرکت کتاب.
- کامروا، مهران (۱۳۹۸)، انقلاب ایران: ریشه های ناآرامی و شورش، مصطفی مهرایین، تهران: انتشارات کرگدن.
- کاویانی راد، مراد؛ عزیزی کاوه، علی (۱۳۹۰)، نقش هویت مکانی در بروز کُنش سیاسی مطالعه موردی: میدان و خیابان انقلاب شهر تهران. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، جلد ۱۷ ،شماره ۲۰،صص ۱۶۸-۱۵۱.
- کدی، نیکی (۱۳۹۰)، ریشه های انقلاب ایران، عبدالرحیم گواهی، چاپ دوم، تهران: نشر علم.
- کدی،نیکی (۱۳۹۰)، نتایج انقلاب ایران، مهدی حقیقتخواه، چاپ چهارم، تهران: انتشارات ققنوس.
- کورزمن، چارلز (۱۴۰۰)، ناگهان انقلاب، ترجمه: رامین کریمیان، ، چاپ سوم، تهران، نشر نی
- گرور، خوان (۱۴۰۰)، دولت کارتر و فروپاشی دودمان پهلوی (روابط ایالات متحده و ایران در آستانه انقلاب)، غلامرضا علی بابایی،تهران: پارسه.
- -گلدستون، جک؛ فوران، جان (۱۳۹۳)، گونهشناسی نظریههای انقلاب، گردآوری و ترجمه خرم بقایی و هومن نیری، انتشارات رخ داد نو.
- لینز،خوان؛ شهابی،هوشنگ (۱۳۹۳)، نظامهای سلطانی، منوچهر صبوری، تهران: شیرازه.
- مارش، دیوید، استوکر، جری (۱۳۸۴)، روش و نظریه در علوم سیاسی، امیرمحمد حاجی یوسفی، چاپ دوم، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- مقصودی، مجتبی (۱۳۸۰)،تحولات سیاسی- اجتماعی ایران، تهران: انتشارات روزنه.
- مک دانیل، تیم (۱۳۸۹)، خودکامگی نوسازی و انقلاب در روسیه و ایران، پرویز دلیرپور، تهران: سبزان.
- هانتینگتون، ساموئل (۱۳۹۲)، کتاب سامان سیاسی در جوامع دستخوش سیاسی، محسن ثلاثی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات علم.