جایگاه برنامه های اقتصادی در دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در عراق نوین

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اصفهان(خوراسگان)-گروه روابط بین الملل

2 مدیر گروه و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)

10.48308/piaj.2023.232703.1432

چکیده

دیپلماسی عمومی ج.ا.ایران در قبال عراق نوین، شامل برنامه‌های متعددی بوده است؛ در عین حال از جمله برنامه‌هایی که کمتر بطور مجزا به آن پرداخته شده، برنامه‌ها و ابتکارات اقتصادی است. لذا هدف از این مقاله تبیین برنامه‌های اقتصادی در دیپلماسی عمومی ج.ا.ایران در عراق نوین می‌باشد. بنابراین پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سؤال بود که «برنامه-های اقتصادی چه جایگاهی در دیپلماسی عمومی ج.ا.ایران در عراق نوین داشته است؟» یافته‌های پژوهش نشان داد که «اگرچه برنامه‌های اقتصادی فاقد جایگاه مستقل در دیپلماسی عمومی ج.ا.ا در عراق نوین بوده‌اند، اما کاربست کامل و مستقل آن‌ها، ظرفیت‌های گستردۀ منابع، بازیگران و فعالیت‌های اقتصادی را در خدمت اهداف دیپلماسی عمومی قرار خواهد داد.» این در حالی است که با عنایت به برخی حساسیت‌های فرهنگی و سیاسی در جامعۀ عراق و از سوی دیگر نیازمندی‌های اقتصاد این کشور، توجه و استفادۀ بیشتر از برنامه‌های اقتصادی که حساسیت‌زایی کمتری دارند، از اهمیت و ضرورت مضاعفی برای دیپلماسی عمومی ج.ا.ایران در قبال عراق نوین برخوردار است. در این راستا برخی برنامه‌ها مانند بهره‌گیری از «صنعت گردشگری» و «کمک‌های توسعه‌ای» شناخته شده‌تر بوده، که البته تا حدودی با رویکردی شیعی و همچنین به عنوان منابع و برنامه‌های فرهنگی و سیاسی مورد توجه بوده‌اند. حال آنکه، پرداختن به این موارد ذیل عنوان برنامه‌های اقتصادی دیپلماسی عمومی، نقش مهمی در استفادۀ حداکثری از این ظرفیت‌ها دارد؛ زیرا این امر فرصت اجرای ابعاد بیشتری از این برنامه‌ها را ایجاد نموده و دستگاه‌های بیشتری را در این زمینه فعال می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

"The place of economic programs in the I.R.Iran's public diplomacy in modern Iraq"

نویسندگان [English]

  • seyed hamid Seyed Taghizadeh 1
  • mahnaz goodarzi 2
1 Isfahan azad university-International relations group
2 Head of the department and member of the academic staff of Isfahan Islamic Azad University (Khorasgan)
چکیده [English]

Iran's public diplomacy towards modern Iraq has included several programs. However, Economic programs and initiatives are among the programs that have been addressed less independently. Therefore, the purpose of this article is explanation the economic programs in the iran's public diplomacy in modern Iraq. The main question was that "What is the place of economic programs in the I.R.Iran's public diplomacy in modern Iraq?" Research findings showed that “Although the economic programs have not had an independent position in the public diplomacy of the I.R.I in modern Iraq, but, Their full and independent application will serve the goals of public diplomacy, the vast capacities of resources, actors and economic activities.” At the same time that due to some cultural and political sensitivities in the Iraqi society and on the other hand the needs of this country's economy, more attention and use of economic programs that are less sensitive is a double importance and necessity for Iran's public diplomacy towards new Iraq will have. In this regard, some programs such as the use of the "tourism industry" and "developmental aid" are more well-known, which of course have a Shia approach to some extent, and also have been of interest as cultural and political programs. Dealing with these matters under the title of economic programs of public diplomacy plays an important role in the maximum use of these capacities; Because this creates the opportunity to implement more dimensions of these programs and activates more devices in this field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Public Diplomacy"
  • "Economic resources"
  • "Economic programs"
  • "Islamic Republic of Iran"
  • "Modern Iraq"

مراجع

  •  

    منابع

    • آذرافروز، محمدرضا (21/3/1402)، «چالش ها و فرصت های تجارت خارجی ایران در عراق»، قابل دسترس در:

    https://iranthinktanks.com

    • احدی، افسانه (1389)، دیپلماسی عمومی: چهارچوب مفهومی و نظری، در واعظی، محمود، دیپلماسی عمومی و سیاست خارجی، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
    • پایگاه اطلاع­رسانی دولت ج.ا.ا ( 26/06/1401)، «بازدید وزیر اقتصاد از کارخانه تولید محصولات کاله ایران در نزدیکی کربلا»، قابل دسترس در:

    https://dolat.ir/detail/396254

    • حاجی­عباسی، حمزه (1401)، «چالش­های فعالیت مؤسسات جذب دانشجویان بین­المللی در ایران»، فصلنامۀ سیاست علم و فناوری، دورۀ 12، شمارۀ 4، زمستان، صص 16-5.
    • حسین­­­الوردی، علی(1389)، شخصیت فرد عراقی؛ پژوهشی در روحیۀ ملت عراق در سایۀ جامعه شناسی مدرن، ترجمۀ ستار عودی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، چاپ اول.
    • جعفری، علی­اکبر و نیک­روش، ملیحه (1394)، «منابع فرهنگی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در عراق نوین»، دوفصلنامۀ علمی مطالعات قدرت نرم، دورۀ پنجم، شمارۀ دوازدهم. بهار و تابستان، صص 50-29.
    • جعفری، علی اکبر و نیک­روش، ملیحه (1392)، «منابع سیاسی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در کشور عراق جدید»، فصلنامۀ پژهش­های انقلاب اسلامی، سال دوم، شمارۀ 7، زمستان، صص 124-103.
    • جوادی­ارجمندی، محمدجعفر (1392)، روابط خارجی ج.ا.ا با دول همجوار(1357-1390)، تهران: میزان.
    • خبرگزاری ایبنا (11/06/1401)، «معاون وزیر صنعت­ومعدن عراق: پیشرفت صنعت چاپ ایران با وجود تحریم­های اقتصادی تحسین­برانگیز است»، قابل دسترس در:

    https://www.ibna.ir/fa/shortint/325784

    • خبرگزاری ایرنا (18/01/1398)، «تحسین وزیر نفت عراق از فعالیت شرکت­های ایرانی در تحریم»، قابل دسترس در:

    https://www.irna.ir/news/83268322

    • دوست­محمدی، احمد و مجیدی، محمدرضا و رجبی، محمد و عصاری، احمدرضا (1395)، دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، مطالعۀ موردی جمهوری عراق، تهران: پژوهشگاه هنر و ارتباطات.
    • رستمی و همکاران (1399)، «مضامین و چالش های راهبردی صادرات ایران در بازار عراق (مطالعه تطبیقی ایران و ترکیه در بازار عراق)»، فصلنامه علمی مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره 10، شماره 35، صص 253-232.
    • رادبوی، محمودرضا (1389)، جایگاه کمک­های توسعه­ای در دیپلماسی عمومی، در قشقاوی، حسن، مجموعه مقالات: دیپلماسی عمومی، تهران: وزارت امور خارجه.
    • راینهارد، کیث(1390)، بخش تجارت آمریکا و نقش آن در دیپلماسی عمومی، در مجموعه مقالات کتاب مرجع دیپلماسی عمومی، ترجمۀ روح ا... طالبی­آرانی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
    • رحمانی، منصور و شمس­آبادی، علی(1398)، «بررسی مقایسه­ای دیپلماسی رسانه­ای ایران و ترکیه در عراق پساصدام»، فصلنامه رهیافت­های سیاسی و بین­المللی، دورۀ دهم، شمارۀ 3، پیاپی 57، بهار، صص 93-74.
    • رفیع، حسین و نیک­روش، ملیحه (1392)، دیپلماسی عمومی و قدرت نرم با تأکید بر قدرت نرم ایران در عراق، فصلنامه پژوهشنامه روابط بین­الملل، دورۀ ششم، شمارۀ 22، تابستان، صص133-99.
    • روزنامۀ امتیاز (26/11/1395)، «نمایشگاه اختصاصی ایران در بغداد با حضور 140 شرکت ایرانی آغاز بکار کرد»، ص 3.
    • زاهارنا، ار.اس(1390)، ترسیم طیفی از دیپلماسی عمومی: چارچوبۀ اطلاعاتی و ارتباطی، در مجموعه مقالات کتاب مرجع دیپلماسی عمومی، ترجمۀ روح ا... طالبی­آرانی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
    • سازمان فنی­وحرفه­ای کشور (05/05/1401)، «دوره آموزشی نقاشی روی شیشه ویژه اتباع عراقی در مرکز شماره ۲۲ خواهران کرمانشاه آغاز شد»، قابل دسترس در:

    https://kr.irantvto.ir/news /ZjYw

    • سجادپور، سیدمحمدکاظم و وحیدی، موسی­الرضا (1390)، «دیپلماسی عمومی نوین: چارچوب­های مفهومی عملیاتی»، فصلنامۀ سیاست، دورۀ 41، شمارۀ 4، زمستان، صص 95-77.
    • سلیمانی، غلامعلی(12/08/1398)، «مدیرعامل «کاله» در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران: بازسازی کارخانه کاله در کربلا را بدون حمایت ایران و عراق انجام می‌دهم»، کد خبر: 30919، قابل دسترس در:

    https://otaghiranonline.ir/news/30919

    • سیدتقی­زاده، سیدحمید (1401)، نقش دیپلماسی عمومی در روابط اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با عراق پساصدام، رسالۀ دکتری، دانشکدۀ حقوق و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، استاد راهنما: مهناز گودرزی.
    • سیدتقی­زاده، سیدحمید و گودرزی، مهناز (1401)، «کاربست دیپلماسی عمومی در گسترش همکاری­های اقتصادی با کشور هدف»، فصلنامه سیاست جهانی، دورۀ 11، شمارۀ 2، شمارۀ پیاپی(40)، زمستان، صص 110-73.
    • سیدتقی­زاده، سیدحمید و گودرزی، مهناز (1400)، «نقش دیپلماسی عمومی در جهت توسعۀ روابط اقتصادی ج.ا.ایران و عراق (1400-1396)»، فصلنامه مطالعات روابط بین­الملل، دورۀ 14، شمارۀ 4، شمارۀ پیاپی(56)، زمستان، صص 114-83.
    • صالحی، سیدجواد(1399)، دیپلماسی مهارت، راهی میانه برای رسیدن به اهداف ملی، در مجموعه مقالات دیپلماسی مهارت (رویکردی نوین در دیپلماسی عمومی)،، سمیه مروتی، تهران، مؤسسۀ ابرار معاصر.
    • صدرپور، سیدامیرحسین و جمشیدی، محمدحسین و اسلامی، محسن (1395)، «بررسی ساز و کار نوین دیپلماسی عمومی بر مبنای نظریۀ قدرت نرم جوزف نای»، دوفصلنامۀ مطالعات قدرت نرم، سال ششم، شمارۀ چهاردهم، بهار و تابستان، صص 183-166.
    • فتاحی، شهرام و ازغندی، سیدعلیرضا، طاهری، ابوالقاسم(1396)، بررسی ارتباط بین گرایش­های هویتی اجتماعی در عراق جدید و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران»، فصلنامۀ علوم اجتماعی، سال یازدهم، شمارۀ اول، پیاپی (36)، بهار، 68-35.
    • فروغی، یاسر و سراج­زاده، سیدحسین و نبوی، سیدحسین(1399)، «مطالعۀ کیفی انگیزه­های زائران ایرانی شرکت­کننده در آئین پیاده­روی زیارت اربعین»، دوفصلنامه دین و ارتباطات، سال بیست­و­ششم، شمارۀ دوم(پیاپی 57)، پائیز و زمستان، صص 450-419.
    • قربانی، عادل و صدیق­محمدی، میرفرهاد(1387)، روابط اقتصادی ایران و عراق: چشم­اندازها و فرصت­ها، تهران: مؤسسۀ تدبیر اقتصاد.
    • قناعتیان­چیذری، سمیرا(1393)، مطالعۀ تطبیقی دیپلماسی عمومی ایران و عربستان در عراق(2013-2003)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی، استاد راهنما: علی آدمی.
    • عباسی، ابوالفضل(1399)، «مفهوم­شناسی و مؤلفه­های قدرت نرم اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در عراق»، ششمین کنفرانس ملی اقتصاد، مدیریت و حسابداری، صص 15-1.
    • عطائی، فرهاد و قادری­کنگاوری، روح­ا... و ابراهیمی، نبی­ا... (1390)، «دیپلماسی عمومی و قدرت نرم، ایران و آمریکا در عراق جدید»، فصلنامۀ سیاست، دورۀ 41، شمارۀ 3، پائیز، صص 203-189.
    • عمرانی، ابوذر (1401)، «نقش دیپلماسی فرهنگی و گردشگری در افزایش منزلت و پرستیژ سیاسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه دولت­پژوهی در جمهوری اسلامی ایران، سال هشتم، شمارۀ سوم، پائیز صص 43-11.
    • کبیری­هندی، مریم و دانه­کار، افشین(1391)، «پارک صلح: بهره­وری محیط زیستی از فرصت­های مرزی»، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست­وششم، شمارۀ 1، بهار، 287-265.
    • کشاورز شکری، عباس(1392)، فرصت­ها و چالش­های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در منطقۀ خاورمیانه، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
    • مرکز آمار ایران (1400)، گزارش وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران، تهران: سازمان برنامه و بودجه، مرکز آمار ایران.
    • گلشن­پژوه، محمودرضا (1387)، جمهوری اسلامی و قدرت نرم، تهران: معاونت پژوهش دانشگاه آزاد اسلامی-دفتر گسترش تولید علم.
    • مددی، جواد (1396)، «ایران، نفوذ و اقتدار منطقه­ای، کدام دیپلماسی؟»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی جهان اسلام، سال هجدهم، شمارۀ یک، پیاپی شصت­ونهم، بهار، 64-33.
    • نای، جوزف (1395)، آیندۀ قدرت نرم، ترجمۀ احمد عزیزی، تهران: نشر نی، چاپ سوم.
    • نجات­نیا، مهدی (1397)، سایه و روشن­های بازار عراق، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی، چاپ سوم.
    • یزدان­فام، محمود(1393)، دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
    • یزدانی، عنایت­ا... و نژادزندیه، رؤیا (1392)، «کاربست دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در چهارچوب اصول و ارزشهای انقلاب اسلامی»، فصلنامۀ پژوهشنامۀ انقلاب اسلامی، سال دوم، شمارۀ هفتم، تابستان، صص 44-19.
    • الوفاق (19/04/1440)، القنصل العراقی فی مشهد المقدس: العام الحالی شهد معالجة 200 ألف سائح عراقی فی مستشفیات مشهد، متواجد فی:

    https://newspaper.al-vefagh.ir/Newspaper/Page/6038/8

    • Cull, Nicholas J. (2009), Public Diplomacy: Lessons from the Past, Los Angeles: Figueroa Press.
    • Everington, John (01/11/2019), The Banker's Top Islamic Financial Institutions–2019, Available at: https://www.thebanker.com/Reports/The-Banker-s-Top-Islamic-Financial-Institutions-2019.
    • Gilboa, Eytan (2008), Searching for a Theory of Public Diplomacy, The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science; 55-77, DOI: 10.1177/0002716207312142, See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/249666735
    • Simonin, Bernard L. (2008), “Nation Branding and Public Diplomacy: Challenges and Opportunities”, The Fletcher Forum of World Affairs, Volume 32, Issue 3. Special Edition.

     

رهیافت‌های سیاسی و بین ‌المللی
دوره 16، شماره 3
آذر 1402
صفحه 78-104

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار