نویسندگان
1
هیات علمی و دانشیار روابط بین الملل، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم ادارای و اقتصاد، دانشگاه اصفهان
2
دانشجوی دکتری روابط بینالملل، گروه علوم سیاسی،دانشکده علوم ادارای و اقتصاد، دانشگاه اصفهان
,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
10.29252/piaj.2020.99917
چکیده
چین فرصتهای اقتصادی وسیاسی خود را با رویکردی چند بعدی در منطقه خاورمیانه به عنوان یکی از کانونهای قدرت و ثروت پیگیری میکند. یکی از حوزههایی که پکن در سیاست خاورمیانهای خود در دستور کار قرار داده است، حضور موثر به عنوان میانجیگر در حل منازعات منطقه خاورمیانه است. حضور موثر چین در بحرانهای خاورمیانه موازنه جدیدی از قدرت را در مقابل مداخلات کشورهای غربی در مناسبات منطقهای شکل داده است و فرصتهایی را برای کشورهای منطقه از جمله ایران ایجاد کرده است. این پژوهش قصد دارد رفتار میانجیگری چین را بر اساس نظریه "احتمالپذیری" جاکوب برکوویچ مورد تحلیل قرار دهد و این پرسش را مطرح میکند که احتمال موفقیت میانجیگری چین در حل منازعات خاورمیانه بویژه بحران سوریه چه میزان بوده است و چه اهدافی را پیگیری میکند؟ در جهت پاسخ به این پرسش، شاخصهای میانجیگری چین بر اساس متغییر "استراتژی دستوری" نظریه برکوویچ مورد بررسی قرار گرفت. یافتهها نشان داد که باتوجه به شاخص های چین بر اساس استراتژی دستوری و شاخص کلیدی" اعتماد"، این کشور میتواند به عنوان یک میانجیگر موفق و فعال در حل منازعات خاورمیانه ایفای نقش کند. پکن دارای شاخصهای بیبدیلی در حل منازعات خاورمیانه از جمله بحران سوریه بوده است که در این راستا این مقاله سعی دارد نحوه میانجیگری این کشور در بحران سوریه را مورد واکاری قرار دهد. در این پژوهش از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است.
- کتابنامه
- ارغوانی پیرسلامی، فریبرز و فاطمه فروتن (1396)، الگوی توسعه اجماع پکن: بررسی مبانی فکری و اندیشگی. راهبرد توسعه، شماره 51، صص171-143.
- الوند، مرضیه و ابومحمد عسگرخانی (1393)، کارویژههای قدرت نرم در سیاست خارجی چین، پژوهشنامۀ ایرانی سیاست بینالملل، سال سوم، شماره1، صص 25-1.
- برکوویچ، جاکوب و دیگران (1378)، بررسی مسائل نظری و روندهای تجربی در مطالعه میانجیگری موفق در روابط بینالملل، ترجمه محمد جعفر جواد. مجله حقوق و علوم سیاسی، دوره 43، شماره صفر، شماره پیاپی781، صص131-105.
- حسنزاده، فرامرز و رضا اختیاری (1397)، جایگاه اجماع پکن در سیاست خارجی چین، فصلنامه علوم سیاسی، سال چهاردهم، شماره چهل و دوم، صص 24-1.
- روشن، امیر و دیگران (1395)، چندجانبهگرایی، راهبرد چین در آسیای مرکزی، راهبرد، سال بیست و پنجم، شماره 79، صص69-47.
- زارع، محمد (1395) تغییر فرهنگ استراتژیک چین و نگاه به خاورمیانه، اینترنشنال.
- سلطانی، علیرضا و دیگران (1390)، جایگاه انرژی در سیاست خاورمیانهای چین، مطالعات روابط بینالملل، دوره 4، شماره 16، صص229-197.
- سلیمی، حسین و لیلا رحمتیپور (1393) مطالعه مقایسهای فرهنگ استراتژیک آمریکا و چین، مطالعات راهبردی، سال هفتم، شماره سوم، شماره مسلسل 65، صص237-197.
- شریعتی نیا، محسن(1386) سیاست خاورمیانه ای چین، فصلنامه سیاست خارجی، سال 21، شماره سوم، صص663-682.
- شریعتینیا، محسن (1393)، منطق کنش چین در بحران سوریه، تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
- شفیعی، نوذر و لیلا مولایی (1395)، تاثیر عوامل ادارکی-روانی بر سیاست خارجی چین، فصلنامه سیاست خارجی، سال سی ام، شماره 4، صص186-151.
- قنبرلو، عبداله (1393)، ریشههای فرهنگی و ایدئولوژیک سیاست خارجی چین، جستارهای سیاسی معاصر، سال پنجم، شمارة چهارم، صص147 – 125.
- کیسینجر، هنری (1393) چین، ترجمه حسین راسی، تهران: فرهنگ معاصر.
- مسرور، محمد (1393)، سیاست خارجی سوریه در قبال بحران سوریه 2011- 2015، رهاورد سیاسی، شماره 45 و 46، صص112-87.
- موسوی شفاهی، مسعود (1394)، نسل پنجم رهبران چین و ابتکار کمربند اقتصادی جادۀ ابریشم، پژوهشنامه روابط بین الملل، دوره 5، شماره 17، صص201-222.
- نجفی، مصطفی و احمد سلطانینژاد (1393)، ملاحظات بازیگران بینالمللی و تداوم بحران سوریه، پایاننامه دورهی کارشناسی ارشد روابط بینالملل. دانشگاه تربیت مدرس.
- نصراللهی، علی (1396)، سیاست خارجی قدرتهای بزرگ در خاورمیانه، غرش نظامی اژدهای زرد؛ تغییر راهبرد چین در خاورمیانه، خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی.
- واعظی، محمود (1384) مبانی نظری میانجیگری در مناقشات بینالمللی، دانشنامه حقوق و سیاست، سال اول، شماره2، صص40-15.
- واعظی، محمود (1386)، الزامات همگرایی در روند شکلگیری و تقویت هویت مشترک در آسیا، همشهری دیپلماتیک، سال دوم، شماره 16، صص 4-2.
- واعظی، محمود (1390)، بحرانهای بینالمللی: تحلیل نظری و مطالعه موردی، تهران: انتشارات وزارت امورخارجه.
- _____ (2018)، مصر و اسرائیل خواستار نقش فعال چین در گفتگوهای صلح خاورمیانه شدند، آناتولی.
- ______(2018)، السلطة الفلسطینیة تدعم مبادرة سلام صینیة بدیلة للخطة، الشرق الوسط.
- _____(1397) درخواست افغانستان از چین برای کشاندن طالبان به میز مذاکره، ایرنا.
- _____(1396)، استقبال سوریه از مشارکت چین در بازسازی این کشور، روسیا الیوم، برگرفته از پایگاه خبرگزاری فارس.
- A.Mason, Simon (2007), Mediation and Facilitation in Peace Processes, ISN ETH Zurich, International Relations and Security, pp 1-22.
- Al-Rawashdeh, Mohammad (2017), China's strategy in the Middle East (The Silk Road Project), IOSR Journal Of Humanities And Social Science (IOSR-JHSS), Volume 22, Issue 1, Ver. 4, PP 37-51.
- Arora, Vivek & Athanasios Vamvakidis (2011), China’s Economic Growth: International Spillovers, International Monetary Fund, Volume19, Issue5, pp 31-46.
- Baumann, Jonas & Govinda Clayton (2017), Mediation in Violent Conflict, CSS Analyses in Security Policy, No. 211, pp 2-4.
- Bercovitch, Jacob & Lee Su–Mi (2003), Mediating International Conflicts: Examining the Effectiveness of Directive Strategies, the International Journal of Peace Studies. Vol. 8, No. 1, pp 1-17.
- Bercovitch, Jacob & Others (1991), Some Conceptual Issues and Empirical Trends in the Study of Successful Mediation in International Relations, Journal of Peace Research, Vol. 28, No. 1, pp 7-17.
- Bercovitch, Jacob (1986), International Mediation: A Study of the Incidence, Strategies and Conditions of Successful Outcomes, Cooperation and Conflict, Volume 21, Issue 3, pp 155-168.
- Bosnjak, Stjepan (2016), How Peaceful is China's Peaceful Rise?, Australian Institute of International Affairs. https://www.internationalaffairs.org.au/australianoutlook/how-peaceful-is-chinas-peaceful-rise.
- Boyuan, Lu (2003), China's independent foreign policy of peace, A Journal of Foreign Policy Issues, http://www.hri.org/MFA/thesis/spring98/independent.html.
- Chang I-wei, Jennifer (2013), Chang China's Evolving Stance on Syria, Middle East Institute, https://www.mei.edu/publications/chinas-evolving-stance-syria.
- Chaziza, Mordechai (2018), China’s Mediation Efforts in the Middle East and North Africa: Constructive Conflict Management, Strategic Analysis, Vol. 42, No.1, pp 29-41.
- Coghill, Kim (2015), China foreign minister says supports Syrian sovereignty, REUTERS, https://uk.reuters.com/article/uk-mideast-crisis-china/china-foreign-minister-says-supports-syrian-sovereignty-idUKKCN0S60TE20151012.
- D.Swaine, Michael (2012), Chinese Views of the Syrian Conflict, Iemed. https://www.iemed.org/observatori-en/arees-danalisi/documents/focus/chinese-views-of-the-syrian-conflict?.
- J. Fung, Courtney (2018), Separating Intervention from Regime Change: China’s Diplomatic Innovations at the UN Security Council Regarding the Syria Crisis, The China Quarterly, https://www.cambridge.org/core/terms.
- Legarda Helena (2018), China as a conflict mediator: maintaining stability along the Belt and Road, IISS. https://www.iiss.org/blogs/analysis/2018/08/china-conflict-mediation-belt-and-road.
- Lyall, Nicholas (2019), China in Postwar Syria, The Ddiplomat. https://thediplomat.com/2019/03/china-in-postwar-syria.
- M. Melin, Molly (2013), When States Mediate. Penn State Journal of Law & International Affairs, Volume 2, No 1, pp 77-90.
- REN, Mu (2014), Interpreting China’s (Non-) Intervention Policy to The Syrian Crisis: A Neoclassical Realist Analysis, 立命館大学国際関係学会, 27(1). pp 259-282.
- Sargsyan, Irena (2003), International Medation in Theory and Practice: Lessons of Nagorno–Karabak, The Armenian Center for National and International Studies.
- Sun, Degang ( 2017), China and the Middle East security governance in the new era, Contemporary Arab Affairs, Vol. 10, Issue 3, pp 354-371.
- Tiezzi, Shannon (2014), China at Geneva II: Beijing’s Interest in Syria, The Diplomat. https://thediplomat.com/2014/01/china-at-geneva-ii-beijings-interest-in-syria.
- Turki al-Sudair, Mohammed (2018), Why Beijing is Lying Low in the GCC Crisis, Middle East Perspectives, Series 11.
- Walt, Stephen (2012), The myth of Chinese exceptionalism, Foreign Policy, http://foreignpolicy.com/2012/03/06/the-myth-of-chinese-exceptionalism.
- Wilkenfeld, Jonathan & Others (2003), Mediating International Crises: Cross-National and Experimental Perspectives, Journal of Conflict Resolution. Vol. 47, No. 3, pp 279-301.
- Wong, Nicholas (2012), China’s veto on Syria: what interests are at play?, https://www.opendemocracy.net/nicholas-wong/china%e2%80%99s-veto-on-syria-what-interests-are-at-play.
- Zhen, Wang (2017), China’s Role in the Syria Crisis, Chinausfocus, https://www.chinausfocus.com/peace-security/chinas-role-in-the-syria-crisis.
- ________ (2019), Syrian Civil War, Encyclopaedia Britannica, https://www.britannica.com/event/Syrian-Civil-War.