,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
تفکر پسامتافیزیکی بهمثابه نقد سنت متافیزیکی فلسفهی غرب، در نیمهی دوم قرن بیستم شیوع یافت و برخی این را نشانهی گسست از سنت یونان باستان قلمداد کردهاند. مسئلهی این مقاله، امکانهای پسامتافیزیکی مستتر در سنت فلسفی یونان است و به این منظور تلاش شده تا با بررسی مناظرههای فکری میان شاعران و فیلسوفان، ملطیان و الئیان، سوفیستها و سقراط و در نهایت افلاطون و ارسطو، این مهم نشان داده شود که نهتنها نمیتوان کل سنت یونانی را متافیزیکی دانست، بلکه برخی از مؤلفههای تفکر پسامتافیزیکی چونان عقلانیت موقعیتمند، اولویت عمل بر نظریه و توجه به وجه استعاری زبان در اندیشهی شاعران حماسی و تراژیک یونانی، سوفیستها و ارسطو وجود دارد. اهمیت چنین التفاتی این است که تفسیر زمینهگرای متون نشان میدهد که در کنار نضج خرد ابژکتیو متافیزیکی در یونان، رگههایی از خردهای رقیب سوبژکتیو و رتوریک نیز در اندیشهی برخی از متفکران یونانی وجود دارد و بنابراین تنش میان متافیزیک و پسامتافیزیک که در قرن بیستم به اوج خود رسید، در شرایط تأسیس فلسفه و در سامانهی دانش فلسفی یونان نیز مندرج بوده است؛ امری که بهطور خاص در نقادی ارسطو بر نظریهی مُثل افلاطونی و نیز نظریهی فیلسوفشاه او بهواسطهی بهرهگیری از آموزههای حماسهسرایان، تراژدینویسان و سوفیستها قابلآزمون است.
- الف) منابع فراسی
- آدورنو، تئودور؛ هورکهایمر، ماکس. (1384). دیالکتیک روشنگری، ترجمهی فرهادپور و مهرگان، تهران: گام نو.
- آرنت، هانا. (1381). انقلاب، ترجمهی عزتالله فولادوند، تهران: خوارزمی.
- آرنت، هانا. (1391). وضع بشر، ترجمهی مسعود علیا، تهران: ققنوس.
- احمدی، بابک. (1385). معمای مدرنیته، تهران: مرکز.
- ارسطو. (1385). اخلاق نیکوماخوس، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو.
- ارسطو. (1390). سیاست، ترجمهی حمید عنایت، تهران: علمیوفرهنگی.
- اشتراوس، لئو. (1373). حقوق طبیعی و تاریخ، ترجمهی باقر پرهام، تهران: آگه.
- اشتراوس، لئو. (1392). شهر و انسان، ترجمهی نمازی، تهران: آگه.
- افلاطون. (1367). دوره آثار افلاطون، ترجمهی محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی
- اقلیدی، ابراهیم. (1388). هسیود و هومر، تهران: مرکز.
- بریه، امیل. (1374). تاریخ فلسفه: جلد اول، ترجمهی داودی، تهران: نشر دانشگاهی.
- پوپر، کارل. (1380).جامعه باز و دشمنان آن، ترجمهی عزتالله فولادوند، تهران: خوارزمی.
- تسلر، ادوارد. (1395). کلیات تاریخ فلسفه یونان، ترجمه فتحی، تهران: حکمت
- دالمایر، فرد. (1387). زبان و سیاست، ترجمهی عباس منوچهری و همکاران، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی.
- دالمایر، فرد. (1386). سیاست مدن و عمل، ترجمهی یونسی، تهران: پرسش.
- رانسیر، ژاک. (1388). ده تز در باب سیاست، ترجمهی امید مهرگان، تهران: گام نو.
- رشیدیان، عبدالکریم. (1394). فرهنگ پسامدرن، تهران: نی
- زدلاچک، توماش. (1396). اقتصاد خیر و شر، ترجمه علیقلیان، تهران: نو.
- سوندی، پیتر. (1397). درآمدی بر تأویلشناسی ادبی، ترجمهی محمدی، تهران: سوره مهر.
- شندلباخ، هربرت. (1395). تاریخ و تبیین مفهوم خرد، ترجمهی افشاری، تهران: مهراندیش.
- ضیمران، محمد. (1395). ژاک دریدا و متافیزیک حضور، تهران: هرمس.
- عالم، عبدالرحمن. (1381). تاریخ فلسفه سیاسی غرب، تهران: وزارت امور خارجه.
- غلامرضا کاشی، محمدجواد. (1386). ظهور فلسفه سیاسی پسامتافیزیکی در قرن بیستم، فصلنامه رهیافتهای سیاسی و بین-المللی، شمارهی 10، صص. 129ـ111.
- فداییمهربانی، مهدی. (1395). حکمت، معرفت و سیاست در ایران، تهران: نی.
- فرهادپور، مراد. (1375). درباره مضامین و ساختار دیالکتیک روشنگری، مجله ارغنون، شمارهی 11 و 12، صص. 290ـ257
- فورکوش، موریس. (1387). فرهنگ اندیشههای سیاسی، ترجمهی خشایار دیهیمی، تهران: نی.
- کاسیرر، ارنست. (1382). اسطوره دولت، ترجمهی یدالله موقن، تهران: هرمس.
- کریچلی، سایمون. (1397). خیلی کم...تقریباً هیچ، ترجمهی کوچکمنش، تهران: نی.
- کریستوا، ژولیا. (1395). هانا آرنت، ترجمهی محمود مقدس، تهران: مهرگان خرد.
- گاتری، دبلیو. (1375). تاریخ فلسفه یونان: جلد سوم، ترجمهی قوام صفری، تهران: فکر روز.
- گوتر، اران. (1395). فرهنگ زیباشناسی، ترجمهی ابوالقاسمی، تهران: ماهی.
- مکللند، جان. (1393). تاریخ اندیشهی سیاسی غرب، ترجمه جهانگیر معینی، تهران: نی.
- منوچهری، عباس. (1395). فراسوی رنج و رؤیا، جلد دوم، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.
- نری، آلن. (1394). دیالکتیک و تفاوت، ترجمه افروغ، تهران: علم.
- نوسباوم، مارتا. (1387). ارسطو، ترجمه عزتالله فولادوند، تهران: طرح نو.
- وال، ژان. (1395). بحث در مابعدالطبیعه، ترجمهی مهدوی، تهران: خوارزمی.
- وودراف، پال. (1396). نخستین دموکراسی، ترجمهی قادری و فرهادی، تهران: بیدگل.
- یگر، ورنر. (1376). پایدیا، ترجمهی محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
- یونسی، مصطفی. (1387). نسبت فلسفه سیاسی و فلسفه زبان افلاطون، تهران: رخداد نو.
- ب) منابع انگلیسی
- Arendt, Hannah. (1977). The Life of The Mind, vol.1: Thinking, New York: Harcourt Brace Jovanovich.
- Habermas, Jurgen. (1989). Postmetaphysical Thinking, Translated by William Mark Hohengarten, Cambridge: Polity Press.
- Hacker, P. M. S. (2007). Human Nature: The Categorial Framework, Oxford: Blackwell.
- Kiefer, Thomas. (2007). Aristotles Theory of Knowledge, London: Continuum International Publishing Group.
- Nussbaum, Martha. (2001). The Fragility of Goodness: Luck and Ethics in Greek Tragedy and Philosophy, Cambridge: Cambridge University Press.