نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
اگر کارویژه اصلی احزاب را دستیابی به قدرت و کسب کرسیهای نمایندگی بدانیم، مهمترین مسئلهای که پیش روی کنشگران سیاسی قرار میگیرد، فراهم کردن بسترهای نهادینه و قانون مند جهت مشارکت سیاسی افراد و گروههای مختلف اجتماعی است و در همین زمینه نظام انتخاباتی و رابطه ی آن با نظام حزبی اهمیت پیدا میکند. در ایران به دلیل کاستیهای نظام انتخاباتی، نظام حزبی با بحران عدم نهادینگی و بی ثباتی مواجه است. از این رو، پرسش اصلی این مقاله این است که چرا علیرغم وجود آزادی تشکیل احزاب سیاسی در قوانین ایران، حکمرانی حزبی شکل نگرفته است؟ این مقاله با روشی توصیفی- تحلیلی و با استفاده از چشم انداز نهادگرایانه، به دنبال بررسی نقش نظام حقوقی و به تبع آن قوانین و مقررات حاکم بر احزاب و انتخابات در شکلگیری و تثبیت نظام حزبی در ایران است. بررسی قوانین حاکم بر احزاب از بدو شکلگیری نظام جمهوری اسلامی نشان میدهد که ایجاد موانع گوناگون و عدم توازن میان حقوق و تکالیف احزاب در این قوانین، از عوامل اصلی و بیواسطه ی عدم نهادینگی احزاب و حکمرانی حزبی است. در واقع، قواعد نهادی (قانون انتخابات و احزاب) در جمهوری اسلامی، بهجای آنکه مشوق شکلگیری و تثبیت سازوکارهای حزبی باشند، آنها را تخریب و تضعیف کردهاند.
کلیدواژهها