,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
گرانیگاه نظریه ی جان رالز درباره عدالت، نحوه ی گزینش دو اصل عدالت بهگونهای است که طرفهای گفتگو، میزان بروز خطا در انتخابهای خود را به حداقل ممکن کاهش دهند. رالز بر پایه ی اصول نظری در انتخاب عقلانی بر مدار تقدم حق بر خیر، اصول برنامه ی عقلانی برای انتخاب خیر، به ویژه عقلانیت سنجشگرانه و نیز گزینش قراردادگرایی که برخلاف رویکردهای غایتگرا و شهودگرا انتخابها را در قلمرو حق محدود می کند میکوشد راه انتخاب عقلانی را هموار سازد. بدین سان، اشخاص عاقل، آزاد و برابر از رهگذر گفتگوی متأملانه با خود و با هم ترازان خود، حول محور عدالت به گزینش عقلانی میپردازند. در پژوهش حاضر، روش تحلیل مفهومی و ارزیابی انتقادی بر پایه ی فلسفه ی تحلیلی بهکار گرفته شده است. بحث اساسی در این مقاله آن است که عقلانیت سنجشگرانهی رالز چگونه و از چه راهی به توافق میان شهروندان میانجامد. یافتههای این پژوهش، پساز سنجش ظرفیتهای اصول یادشده و خاصه عقلانیت سنجشگرانه در عرصه ی رسیدن به انتخاب، دستیابی شهروندان به توافق از رهگذر گفتگو در جهت حل و فصل مسائل کلان اجتماعی و سیاسی است. نظریه ی منطقی و بهسامان رالز در این زمینه، به مثابه پشتوانه ی ستبرِ فلسفی، ظرفیتها و امکانات انجام گفتگوی مؤثر و سرانجام نیل به توافقهای بنیادینِ جمعی را درحد امکان افزایش میدهد.
- الف) منابع فارسی
- بشیریه، حسین. (1380). تاریخ اندیشهی سیاسی در قرن بیستم، لیبرالیسم و محافظهکاری، چاپ سوم، تهران: نشر نی.
- رالز، جان. (1383). عدالت بهمثابه انصاف، ترجمهی عرفان ثابتی، تهران: انتشارات ققنوس.
- رورتی، ریچارد. (1385). اولویت دموکراسی بر فلسفه، ترجمهی خشایار دیهیمی، چاپ دوم، تهران: طرح نو.
- سندل، مایکل. (1374). لیبرالیسم و منتقدان آن، ترجمهی احمد تدین، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- گنسلر، هری جی. (1395). درآمدی جدید به فلسفهی اخلاق، ترجمهی حمیدهی بحرینی، چاپ پنجم، ویراست دوم مولف، تهران: نشر آسمان خیال.
- لنساف، ایچ. مایکل. (1385). فیلسوفان سیاسی قرن بیستم، ترجمهی خشایار دیهیمی، تهران: نشر ماهی.
- مارش و استوکر. (1395). روش و نظریه در علوم اجتماعی، ترجمهی امیر محمد حاجی یوسفی، چاپ نهم، ویراست جدید، تهران: پژوهشکدهی مطالعات راهبردی.
- محمودی، سید علی. (1376). عدالت و آزادی، گفتارهایی در باب فلسفهی سیاست، تهران: موسسه-ی فرهنگی اندیشهی معاصر.
- محمودی، سید علی. (1393 الف). درخششهای دموکراسی، تأملاتی در اخلاق سیاسی، دین و دموکراسی، تهران: موسسهی فرهنگی اندیشهی معاصر.
- محمودی، سید علی. (1393ب). خرد سیاسی، جستارهایی در آزادی، اخلاق و دموکراسی، تهران: نشر نگاه معاصر.
- محمودی، سید علی. (1383). جان رالز و نوزایی فلسفهی سیاسی، اقتصاد و جامعه، فصلنامهی موسسهی دین و اقتصاد، سال اول، بهار، صص1123-112.
- محمودی، سید علی. (1396). فلسفهی همآوایی آزادی و عدالت در نظریهی عدالت جان رالز، پژوهشنامهی علوم اجتماعی، سال دوازدهم، شماره 2، صص 84-57.
- همپتن، جین. (1380). فلسفهی سیاسی، ترجمهی خشایار دیهیمی، تهران: طرح نو.
- ب) منابع انگلیسی
- Bullock, Alan; Stallybrass, Oliver. (1986). The Fontana Dictionary of Mother Thought, London: Fontana/Collins.
- Daniels, Norman. (1985). Reading Rawls, Critical Studies of A Theory of Justice, Oxford, Basil Blackwell.
- Horton, John. (1986). Political Philosophy and Politics, Adrian Leftwich (ed.), What is Politics?, The Activity and its Study, Oxford: Basil Blackwell.
- Merriam-Webster’s Collegiate Dictionary. (1993). Tenth Edition, Massachusetts, U.S.A., Merriam-Webster, Incorporated Springfield.
- Mulhall, Stephen; Swift, Adam. (1995). Liberals and Communitarian, Oxford, Blackwell.
- Oakeshott, Michael. (1983). The Activity of Historian, in Preston King (ed.). The History of Ideas, London, Croom Helm.
- Popkin, H. Richard; Avrum Stroll. (1998). Philosophy, New Revised Edition, London, Heinemann.
- Raphael, D. D. (1983). Problems of Political Philosophy, Revised Edition, London: MacMillan.
- Rawls, John. (1986). A Theory of Justice, Oxford, Oxford University Press.
- Rawls, John. (1993). Political Liberalism, New York, Columbia University Press.
- Sandel, Michael. (1987). Liberalism and the Limits of Justice, Cambridge, Cambridge University Press.
- Saward Michael. (2002). Rawls and Deliberative Democracy, Maurizio Passerin D’Entreves (ed.). Democracy as Public Deliberation: new perspectives, Manchester and New York, Manchester University Press, pp.112-130.
- Walzer, Michael. (1990). A Critique of Philosophical Conversation, The Philosophical Forum, vol. 21,pp. 182–196.
- White, Angela D. (2012). A Rawlsian Idea of Deliberative Democracy, a PhD Thesis, Angela Dawn White 2011 School of Graduate and Postdoctoral Studies, The University of Western Ontario, London, Ontario, Canada, Scholarship@Western.