تبیین بازنمایی و راهبردهای تصمیم‏ گیری پرونده هسته‏ ای در گفتمان نواصول‏گرای احمدی‌نژاد

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه اصفهان

چکیده

بین فرازوفرود پروندة هسته‏ ای ایران و هویت مبتنی بر نقش در گفتمان‏ های حاکم سیاست خارجی ارتباط وثیقی وجود داشته است. شکل‏ گیری این هویت متأثر از هر دو سطح داخلی- به‌ویژه ساخت‏های ذهنی، ویژگی‏های فردی، ارزشی و روانی کارگزاران سیاست خارجی- و  سطح خارجی بوده است. از این منظر، مؤلفه‌های هویتی گفتمان احمدی‌نژاد متأثر از هنجارهای داخلی و نسبت آن‌ها با ساختار نظام بین ‏الملل، پروندة هسته ‏ای را در قالب متناسب با هویت خود بازنمایی و سپس این نوع بازنمایی چراغ راهنمای راهبرد تصمیم ‏گیری پروندة هسته‏ ای قرار گرفت. براین اساس، هدف اصلی این مقاله، پاسخ­گویی به این سؤال است که «هویتِ نقشی در گفتمان احمدی‌نژاد، پرونده هسته‏ ای را به چه طریقی بازنمایی و در این راستا چه راهبردهایی برای تصمیم ‏گیری در خصوص آن تجویز کرد؟» یافته ‏های پژوهش با بهره‏ گیری از نظریه سازه ‏انگاری و بر اساس روش توصیفی-تحلیلی، نشان می ‏دهد که پرونده هسته ‏ای در این دوره متأثر از هویت نقشی در قالب یک موضوع هستی‏ شناسانه- امنیتی بازنمایی شد و در این راستا، مبتنی بر رویکرد روان‌شناختی و ارزشی راهبرد‏های سیبرنتیک و چشم ‏انداز برای تصمیم ‏گیری در خصوص آن به کار گرفته شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Representation and Nuclear Case Decision-Making Strategies in the Neo-Fundamentalis Discourse of Ahmadinejad

نویسندگان [English]

  • Hamid Ahmadinejad
  • Enayat-allah Yazdani
  • Saeid Vosoughi
Isfahan University
چکیده [English]

There has been a significant relationship between the rise and fall of the Iranian Nuclear Case and the Role-based Identity in the discourse of the dominant foreign policy. The formation of this identity, influenced by both the internal level, especially the mental constructs, individual, value, and psychological characteristics of foreign policy agents as well as on the outside level. From this perspective, the components of Ahmadinejad discourse's identity affected by internal norms and their relation with the structure of the international system, representation of the Nuclear Case in a format appropriate to its identity, and then the representation of the strategy guide for decision-making Nuclear Case. Accordingly, the primary goal of the current study is to answer this question: How the role-based identity in Ahmadinejad discourse represents Nuclear Case and strategies for making decision are advised? According to constructivism and descriptive-analytical methods, research results have shown that Nuclear Case was introduced as an ontological security issue during Ahmadinejad presidency and based on the psychological and value approach of cybernetic strategies and prospects for decision making about it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • identity
  • Representation
  • Nuclear Case
  • Neo-Fundamentalist
  • Cybernetic
  • Prospect Theory

مراجع

  1. الف) منابع فارسی
  2. اشرفی، اکبر؛ قیاسیان، سید بابک. (1392). بررسی دیپلماسی عمومی در سیاست دولت‏های هشتم و نهم، فصلنامه سپهر سیاست، سال اول، شماره 1، 45-9.
  3. بصیری، محمدعلی؛ احمدی‌نژاد، حمید. (1396). تبیین دیپلماسی فرهنگی سیدمحمدخاتمی و محمود احمدی‌نژاد در نظام بین‏الملل، فصلنامه رهیافت‏های سیاسی و بین‏المللی، دوره هفتم، شماره 4، 47-9.
  4. پورسعید، فرزاد. (1387). ساختار و روند تصمیم‏گیری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: تحلیل متون آموزشی و پژوهشی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال یازدهم، شماره 2، 348-313.
  5. ترک‏شوند، عابدین؛ قورجیلی، حامد. (1392). تقابل هسته‏ای ایران و آمریکا از منظر رویکرد سازه‏انگاری، مجله پژوهش‏های سیاسی، سال سوم، شماره 6، 94-73.
  6. جعفری، علی‏اکبر؛ جانباز، دیان. (1395). تنوع گفتمانی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و وجوه دیپلماسی نوین هسته‏ای، فصلنامه پژوهش‏های راهبردی سیاست، سال چهارم، شماره 16، 120-93.
  7. حاجی‏یوسفی، امیرمحمد. (1384). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در پرتو تحولات منطقه‏ای، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‏المللی.
  8. حداد، غلامرضا. (1394). ساختار معنایی نواصول‏گرایان و سیاست خارجی جمهوری اسلامی (1392-1384)، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال دهم، شماره 3، 112-41.
  9. خلیلی، رضا. (1395). پیامدهای منطقه‏ای و بین‏المللی برجام؛ رویکرد استراتژیک، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال نوزدهم، شماره 2، 158-131.
  10. دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال. (1386). گفتمان اصول‏گرایی عدالت محور در سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد، مجله دانش سیاسی، شماره 5، 98-67.
  11. دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال. (1392). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات سمت.
  12. دهقانی ‏فیروزآبادی، سیدجلال؛ ذبیحی، رضا. (1391). تاثیر هویت اسلامی- انقلابی بر رفتار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در موضوع هسته‏ای (دوره خاتمی و احمدی‌نژاد)، فصلنامه علوم سیاسی، سال پانزدهم، شماره 59، 102-75.
  13. دهقانی ‏فیروزآبادی، سیدجلال؛ عطائی، مهدی (1394). تحلیل گفتمانی سیاست هسته‏ای دولت احمدی‌نژاد از هژمونی تا افول، فصلنامه پژوهش‏نامه ایرانی سیاست بین‏الملل، سال چهارم، شماره 1، 58-22.
  14. رستمی، فرزاد؛ غلامی‏حسن‏آبادی، مسلم. (1394). امنیت هستی‏شناختی و استمرار مناقشه هسته‏ای ایران و غرب، فصلنامه سیاست جهانی، دوره چهارم، شمار 11، 166-135.
  15. رسولی ‏ثانی‏آبادی، الهام. (1395). حفظ امنیت هستی‏شناسانه و سازش‏ناپذیری نظام جمهوری اسلامی ایران در سیاست هسته‏ای، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 51، 154-135.
  16. رسولی ‏ثانی‏آبادی، الهام و عسگری، امیرحسین. (1395). بررسی جهت‏گیری تجدیدنظرطلبی در سیاست خارجی ایران (1392-1384) براساس الگوی سیستمیک روابط بین‏الملل، فصلنامه سیاست خارجی، سال سی‌ام، شماره 4، 150-121.
  17. رسولی‏ ثانی‏آبادی، الهام؛ میرحسینی، سیدمحسن. (1394). بررسی عوامل شکل دهنده به سیاست هسته‏ای دولت اعتدال بر اساس نظریه پیوستگی جیمز روزنا، فصلنامه راهبرد، سال بیست و سوم، شماره 74، 250-135.
  18. رهبر، فرهاد؛ متوسلی، محمود؛ امیری، محمد. (1392). اقتصاددانان رفتاری و نظریه‏های آن‌ها، فصلنامه برنامه‏ریزی و بودجه، سال هیجدهم، شماره 1، 166-133.
  19. ساعی، احمد؛ هاشمی‏بهرمانی، فائزه. (1391). بررسی عملکرد سیاست خارجی دولت‏های نهم و دهم در زمینه تامین منافع ملی، فصلنامه علوم سیاسی، سال هشتم، شماره 20، 38-7.
  20. سلطانی‏نژاد، احمد؛ زهرانی، مصطفی؛ شاپوری، مهدی. (1392). آمریکا و برنامه هسته‏ای ایران؛ استراتژی برچینش و ابزارهای آن، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال شانزدهم، شماره 1، 148-107.
  21. سلطانی‏نژاد، محمد. (1394). هویت، هسته‌ای شدن و حل منازعه هسته‏ای، فصلنامه پژوهش‏نامه ایرانی سیاست بین‏الملل، سال چهارم، شماره 1، 80-59.
  22. سلیمانی، رضا. (1394). استراتژی غیرت‏ساز با آمریکا در گفتمان‏های سیاست خارجی ایران بعد از انقلاب اسلامی، فصلنامه پژوهش‏های انقلاب اسلامی، سال چهارم، شماره 14، 50-23.
  23. سلیمانی، غلامعلی. (1390الف). نقد و بررسی مدل عقلانی تصمیم‏گیری در سیاست خارجی از گونه‏های تعدیل شده الگوی عقلانی تا مدل جایگزین، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و پنجم، شماره 2، 360-329.
  24. سلیمانی، غلامعلی. (1390ب). روانشناسی شناخت و تصمیم‏گیری در سیاست خارجی، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و یکم، شماره 99، 975-994.
  25. سلیمانی، غلامعلی. (1395). مزایای تحلیل سیاست خارجی از منظر تصمیم‏گیر، فصلنامه سیاست، دوره چهل و ششم، شماره 3، 652-633.
  26. شهیدی، محمود. (1388). نقش خاص‏گرایی‏ها در شکل‏گیری توافقات بین‏المللی در پرونده هسته‏ای ایران، فصلنامه رهیافت‏های سیاسی و بین‏المللی، شماره 19، 77-57.
  27. عیوضی، محمدرحیم و نوازنی، علی. (1393). بررسی مقایسه‏ای سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد و روحانی در مواجهه با سازمان ملل، فصلنامه مطالعات دفاعی، شماره 58، 74-39.
  28. فلاحی، سارا. (1386). بررسی مقایسه‏ای دیپلماسی هسته‏ای دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد-تا پایان قطعنامه 1747 شورای امنیت، فصلنامه پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 6، 110-79.
  29. قریشی، سیدیوسف. (1393). تاملی سایبرنتیک بر مدل تصمیم‏گیری هسته‏ای جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‏المللی، شماره 21، 146-119.
  30. قنبرلو، عبداله. (1387). بررسی رویکردهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از منظر مسئله کارگزار- ساختار، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال یازدهم، شماره 2، 376-349.
  31. گنج‏خانلو، مصدق؛ ثناقربانی، جلال. (1394). تغییر یا تداوم چرخه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در تقابل با تهدیدات امنیت ملی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هیجدهم، شماره 4، 120-89.
  32. متقی، ابراهیم؛ جمالی‏پور، هدایت‏الله. (1391). بررسی روندهای تداوم و تغییر در سیاست خارجی ایران در دوران ریاست جمهوری خاتمی و احمدی‌نژاد، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال چهارم، شماره 16، 114-101.
  33. متقی، ابراهیم؛ کاظمی، حجت. (1386). سازه‏انگاری، هویت، زبان و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست، دوره سی و هفتم، شماره 4، 238-209.
  34. متکی، منوچهر. (1386). گفتگو با وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، تهران، نشر موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران.
  35. محمدنیا، مهدی. (1393). سازه‏انگاری کلی‏گرا: رهیافتی جامع برای توضیح رفتارهای سیاست خارجی ایران، فصلنامه جستارهای سیاسی معاصر، سال پنجم، شماره 1، 158-135.
  36. محمدنیا، مهدی. (1394). بررسی تطبیقی سیاست خارجی دولت‏های اصول‏گرا و اعتدال، فصلنامه سیاست‏پژوهی، دوره دوم، شماره 1، 204-175.
  37. مشیرزاده، حمیرا. (1383). سازه‏انگاری به‌عنوان فرانظریه در روابط بین‏الملل، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 65، 144-113.
  38. مشیرزاده، حمیرا. (1393). رویکردهای معنایی در روابط بین‏الملل و تاثیر آن‌ها در تحلیل سیاست خارجی، فصلنامه رهیافت‏های سیاسی و بین‏المللی، سال پنجم، شماره 38، 85-49.
  39. نوری، وحید. (1389). اولویت‏های جغرافیایی- عقیدتی در سیاست خارجی دولت نهم، مجله ره‏آورد سیاسی، سال هفتم، شماره 29 و 28، 52-27.
  40. نوری، وحید. (1392). منزلت‏طلبی به مثابه سیاست خارجی؛ چارچوبی برای تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال شانزدهم، شماره 2، 32-7.
  41. هادیان، ناصر. (1382). سازه‏انگاری؛ از روابط بین‏الملل تا سیاست خارجی، فصلنامه سیاست خارجی، سال هفدهم شماره 4، 950-915.
  42. ب) منابع انگلیسی
  43. Aghaie Joobani, Hossein. (2013). Iran, the SCO and Major Geo-strategic Shifts in a Post-Ahmadinejad Era, Available at: http://www.e-ir.info/2013/09/24/, (accessed on 14 December 2017).
  44. Haji-Yousefi, Amir M. (2010). Iran's Foreign Policy during Ahmadinejad: From Confrontation to Accommodation, Alternatives: Turkish Journal of International Relations, Vol.9, No. 2: 1-25.
  45. Hopf, Ted. (2000). The promise of Constructivism in International Relation Theory, London: Routledg.
  46. Kaarbo, Juliet. (1997). Prime Minister Leadership Styles in Foreign Policy Decision-Making: A Framework for Research, Political psychology, Vol.18, No.3: 553-581.
  47. Katzenstein, Peter. (1996). Cultural Norms and National Security, Cornell Studies in Political Economy: Cornele university Press.
  48. Mintz, Alex and Sofrin, Amnon. (2017). Decision Making Theories in Foreign Policy Analysis, Printed From the Oxford Research Encyclopedia, Available at: http://www.politics.oxfordre.com/view/10.1093/acrefore/, (accessed on 12 January 2018).
  49. Mintz, Alex; Derouen, Karl. (2010). Understanding Foreign Policy Decision Making, Cambridge: Cambridge University Press.
  50. Mohammad Nia, Mahdi. (2012). Iran's Foreign Policy: Toward a Constructivist Perspective, The Journal of Political Science, Vol.30, No.1: 1-40.
  51. Rezaei, Farhad. (2017). Iran’s Nuclear Program1979-2015: A Study in Proliferation and Rollback, Switzerland: Palgrave Macmillan.
  52. Schweller, Randall. (2014). China’s Aspirations and the Clash of Nationalisms in East Asia: A Neoclassical Realist Examination, International Journal of Korean Unification Studies, Vol.23, No.2: 1-40.
  53. Tavana, Mohammad Ali, Rahmani, Tooraj and Eslami, Hamed. (2014). Analysis of Ahmadinejad Government's Foreign Policy According to The Critical Theory of International Relations, International Journal of Political Science, Vol.4, No.8: 55-71.
  54. Vis, Barbara. (2011). Prospect Theory and Political Decision Making, Political Studies Review, Vol.9, No3: 343-344.
  55. Wendt, Alexander. (1992). Anarchy is what State make of it: The Social Construction of power politics, International Organization, Vol.46, No.2: 391-425.
  56. Wendt, Alexander. (1999). Social Theory of International Politics, Cambridge: Cambridge University Press.
  57. Wilmer, Frank. (2002). The Social Construction of the Man, the stste and war, London: Routledg
رهیافت‌های سیاسی و بین ‌المللی
دوره 11، شماره 1
فروردین 1397
صفحه 32-57

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار