نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
انقلاب اسلامی و اخوانالمسلمین دو گفتمان مهم در عرصۀ تحولات سیاسی جهان اسلام هستند. بررسی روند روابط این دو گفتمان و تحلیل عوامل مؤثر در آن، از مسایل ضروری در بررسی تحولات جهان اسلام است. این مقاله از منظری گفتمانی و با استفاده از روش تحلیل گفتمان لاکلا و موف به بررسی روند همارزی و تفاوت در روابط این دو گفتمان پرداخته است. بر این اساس، هرچند با توجه به نظام معنایی این دو گفتمان هردو در چارچوب گفتمان اسلام سیاسی هویت یافته و اسطوره مشابهی دارند و لذا زمینه فراوانی برای هم ارزی و ایجاد هویت مشترک در جهان اسلام داشتهاند، اما نشانههای متفاوتی نیز در این دو گفتمان مفصلبندی شده که زمینههای ایجاد تفاوت در بین آنها را فراهم نموده است. از مهمترین عوامل ایجاد تفاوت بین این دو گفتمان، میتوان به مداخلات گفتمانهای مسلط جهانی و رقبای منطقهای، اقدامات انقلابی رادیکال در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تفسیر متفاوت از خیزش های منطقة عربی و به ویژه تحولات سوریه اشاره کرد. بر این اساس، روابط انقلاب اسلامی و جنبش اخوانالمسلمین فاقد یک روند خطی بوده و فراز و فرودهای متعددی را در تشکیل زنجیرۀ همارزی و یا تفاوت پشت سر گذاشته است.